Andvari - 01.06.1966, Side 13

ANDVARI
ÓLAFUR THORS
11
Andstæðingum B-listans stóð þegar stuggur af Ólafi, vegna þess að hann
gengi í augu unga fólksins og þá ekki sízt kvenfólksins.
Um Jón Þorláksson var þá sagt, vegna fenginnar reynslu af fyrri árangurs-
lausum framboSum hans, aS hann mundi ekki hafa náð kosningu nema við
hlutfallskosningar. En raunin varS sú, að jafnskjótt og hann var kosinn á
Alþing komst hann í röð áhrifamestu þingmanna. Hann veitti stjóm Jóns
Magnússonar, sem var við völd, þegar hann kom á þing, stuðning á meðan
hún sat, og var í harðri andstöðu við stjórn SigurÖar Eggerz, sem tók við snemma
árs 1922. Seint á árinu 1923 fóm fram almennar þingkosningar, og urðu
óformleg sarntök, sem nefndust Borgaraflokkurinn, ofan á í þeim. Töldust þar
til flestir þeir úr Heimastjórn og Sjálfstæðisflokknum gamla, sem ekki höfðu
gengið annaðhvort í Alþýðuflokk eða Framsókn. Snemma árs 1924 beitti Jón
Þorláksson sér fyrir stofnun Ihaldsflokksins. Vegna gamalla væringa hans og
Þversum-manna úr Sjálfstæðisflokknum gamla var ekki leitaÖ nema til sumra
þeirra um þátttöku í hinum nýja flokki, enda hefði slíkri málaleitan trúlega
verið synjað, þó að fram hefði veriÖ borin. íhaldsflokkurinn fékk því aldrei
meirihluta á Alþingi. Þversum-menn vömuðu Jóni Þorlákssyni að mynda
stjórn, er hann hafði tekið að sér að reyna, en studdu í þess stað Jón Magnús-
son, sem tók með sér í stjórnina Jón Þorláksson og Magnús GuÖmundsson.
Ólafur Thors var meira og minna með Jóni Þorlákssyni í öllum þessum
ráðum. Sjálfur var hann kosinn í miðstjóm hins nýja flokks á þingflokks-
fundi 7. maí 1924. Náfrændi hans og einkavinur, Kristján Albertsson, varð og
ritstjóri VarÖar, málgagns íhaldsflokksins, í október 1924. Skrifaði Ólafur
mikið í blaðið bæði þá og síðar, í ritstjómartíð Áma Jónssonar frá Múla, þótt
sjaldnast væm greinar þessar undir nafni. Sjálfur var Ólafur þó ekki í kjöri
við kosningarnar 1923, en þegar Ágúst Flygenring varð að segja af sér þing-
mennsku vegna heilsuleysis, svo að aukakosning var háð í Gullbringu- og Kjósar-
sýslu hinn .9. janúar 1926, bauð Ólafur Thors sig fram. MótframbjóÖandi
hans var Haraldur Guðmundsson. Þeir háðu harðan kosningabardaga, og fór
mikið orð af viÖureign þeirra, sem fylgzt var með um land allt. Báðir voru þeir
þá á ungum aldri, óvenjulega vel máli famir og drógu hvergi af sér í mál-
flutningi. Var þá þegar haft orð á því, að barátta þeirra hefði veriÖ málefna-
legri en þá var tíðkanlegt, og þótti hlutlausum mönnum það spá góðu um
vaxandi þroska í íslenzku stjórnmálalífi. Úrslitin urðu þau, að Ólafur varð ofan
á, hlaut 1318 alkvæði en Haraldur 958. Ólafur tók þ ar með sæti á Alþingi,
þar sem hann sat alla ævi síðan, eða í nær 40 ár.
Eftir að Ólafur kom á þ ing varð ævi hans svo samtvinnuð þjóðarsögunni,
að ómögulegt er að greina þar á milli. I þeim efnum er margt ókannað enn