Andvari - 01.06.1966, Side 47

ANDVARI
ÓLAFUR THORS
45
skyni að semja um lausn málsins og höfðu fallizt á, aS Bjarni Benediktsson
yrSi forsætisráSherra, ef til kæmi, því aS enn vildu þeir ekki una forsæti Ólafs
vegna væringanna frá árunum 1942 og 1944. Eins og á stóS eftir samþykkt
vantrauststillögunnar taldi forseti, Sveinn Bjömsson, því vænlegustu leiS til
stjórnarmyndunar aS efna til utanþingsstjórnar, og hafSi kvatt Vilhjálm Þór til
forystu. Þegar ný utanþingsstjórn blasti viS, leitaSi Ólafur hins vegar samkomu-
lags viS Hermann Jónasson og aSra foringja Framsóknar um aS hindra slíkar
tiltektir. Gekk þá skjótlega saman urn málefnasamning og var Steingrími Stein-
þórssyni falin stjórnarforysta. Skyldu vera meS honum af hálfu Framsóknar
þeir Hermann Jónasson og Eysteinn Jónsson og af hálfu SjálfstæSismanna
Ólafur Thors, Björn Ólafsson og Bjarni Benediktsson. Ólafur tók aS sér sjávar-
útvegsmál og nokkur fleiri. Þessi stjórn tók viS völdurn hinn 14. rnarz 1950.
Nýi forsætisráSherrann gerSi grein fyrir stefnu stjómarinnar og sagSi m. a.:
„Ríkisstjórnin er fyrst og fremst mynduS til þess aS koma á, eftir því sem
unnt er, jafnvægi í viSskipta-, atvinnu- og fjármálalífi þjóSarinnar.
I þessu skyni hafa stuSningsflokkar ríkisstjórnarinnar samiS um afgreiSslu
á frumvarpi því, er nú liggur fyrir Alþingi um gengisskráningu, launabreytingar,
stóreignaskatt, framleiSslugjöld o. fl. , meS breytingum, sem nánari grein verSur
gerS fyrir síSar og samkomulag hefur náSst urn milli stuSningsflokka ríkisstjóm-
arinnar."
Af athöfnum Ólafs í þessari ríkisstjórn voru framkvæmdir í land-
helgismálinu afdrifaríkastar. Svo sem fyrr var frá sagt, var landhelgismáliS
eitt þeirra mála, sem upp skyldi taka samkvæmt samningunum um Ný-
sköpunarstjómina haustiS 1944. Frá upphafi var ljóst, aS þaS mál mundi þurfa
mikinn undirbúning, og því var þaS, aS Ölafur Thors réSi hinn 20. september
1946 Hans G. Andersen sem þjóSréttarráSunaut í utanríkisráSuneytiS, einkum
meS þaS fyrir augum aS vinna aS landhelgismálinu, enda hafSi Hans þá þegar
kynnt sér þaS öllum öSrum Islendingum betur. í samræmi viS tillögur hans voru
gerS lög, staSfest hinn 5. apríl 1948, um vísindalega verndun fiskimiSa land-
grunnsins, og hafa allar síSari ráSstafanir í þessum efnum veriS byggSar á þeirri
löggjöf. SíSari hluta árs 1949 var samningnum viS Bretland frá 1901 sagt upp,
en vegna þess, aS frá Bretum mátti vænta mestrar andstöSu, þótti rétt aS bíSa meS
beinar aSgerSir gegn þeirn, þangaS til viS værum sem bezt búnir til baráttunnar.
Þess vegna var byrjaS meS reglugerS frá 22. apríl 1950 urn vemdun fiskimiSa
fyrir NorSurlandi, sem skipti Breta tiltölulega litlu máli. Ólafur Thors setti þessa
reglugerS, eftir aS hann hafSi tekiS viS sjávarútvegsmálaráSherraembætti í stjórn
Steingríms Steinþórssonar. Samningurinn viS Breta skyldi falla úr gildi hinn B.
október 1951 og haggaSi reglugerSin frá því í apríl 1950 auSvitaS engu um gildi