Andvari - 01.06.1966, Page 97

ANDVARI
BLÓÐ OG JÁRN FYRIR EINNI ÖLD
95
lénsherra sinn í liáska. Allt sem eg megna
er yðar Hátign til reiðu.
Junkarinn £rá Schönhausen kann aS
mæla viS prússneskan konung. Hann
talar eins og hetja í riddararóman, sem
svariS hefur herra sínum lénseiSinn.
Þessi konungur er ekkert sérstakt gáfna-
ljós, síSar á Bismarck eftir aS líkja honum
viS gamlan hest, sem þó má temja til
stökks. En á þessari stundu felur hann
örlög sín og konungsveldis síns mann-
inum, sem aSeins var hægt aS nota þegar
byssustingirnir ríkja einir, svo sem FriS-
rik Vilhjálmur IV. komst aS orSi. Og í
Ijósi síSari viSburSa hafSi hann nokkuS
til síns máls. ■
Ungur hafSi Bismarck ásamt stéttar-
bræSrum sínum bariS niSur borgaralega
byltingu. Þá og löngu síSar var hann
vanur aS kalla borgara Þýzkalands die
Schneider — skraddarana. Hann virtist
um stund jafnvel skipta allri mannkind-
inni í junkara og skraddara. Nú stóS
hann frammi fyrir borgarastétt, er var
sem óSast aS skapa nýtt Þýzkaland í
sinni eigin mynd. Hann gat ekki lengur
skoriS hana niSur viS trog meS aSalbor-
inni mannfyrirlitningu. Og því hugSist
hann gera þessa stétt aS bandamanni
Prússlands í þeirri byltingu, sem fram-
undan var: byltingu junkarans.
IV.
Bylting junkarans
1 skýrslu, sem Bismarck sendi forsætis-
ráSherra Prússlands Otto von Manteuf-
fel, áriS 1856, þegar hann var enn sendi-
fulltrúi á Sambandsþingi þýzka ríkja-
bandalagsins í Frankfurt am Main,
komst hann svo aS orSi: I ekki fjarlægri
framtíS munum vér verSa aS berjast viS
Austurríki fyrir tilveru vorri og . . . þaS
er ekki á voru valdi aS afstýra þessu, því
aS viSburðarásin í Þýzkalandi verSur
ekki leyst á aSra lund. Þremur árum
síSar lenti Austurríki í styrjöld viS Frakk-
land og Sardiníuríki. Napóleon III.
Frakkakeisari þurfti jafnan aS stySja hiS
valta hásæti sitt meS sigursælli utanríkis-
stefnu, arfur úr búi hins mikla frænda
hans og föSurbróSur. En á sama hátt og
Frakkakeisari var aSeins gervi-Napóleon
þá voru og flestir sigrar hans gervisigrar.
En svo rann flestum ÞjóSverjum þeirra
tíma blóSiS til skyldunnar, aS þeim þótti
skylt, aS Prússland styddi Austurríki í
styrjöldinni viS keisara þess ríkis, er um
langan aldur hafSi veriS erfSafjandi
Þýzkalands. Menn óttuSust einnig, aS í
þessu stríSi mundi Napóleon III. nota
tækifæriS og seilast til þýzkra landa vest-
an Rínar. Allir vissu, aS Frakkakeisari
hafSi mikinn hug á að feta í fótspor
þeirra fyrirrennara sinna, er vildu afla
Frakklandi svokallaSra náttúrlegra landa-
mæra viS Rínarfljót, enda ekki nema
hálf öld síSan héruSin vestan þessa fljóts
höfSu veriS innlimuS Frakklandi. Prúss-
land lét undan þessari þjóSernisöldu, sem
flæddi urn allt Þýzkaland, og vígbjó her
sinn í RínarhéruSum. Þegar til kom var
þetta um seinan. Napóleon samdi friS viS
Austurríki án þess aS leita samráSs við
bandamann sinn, Sardiníukonung, og
niSurstöSurnar urSu þær, aS Austurríki
lét af hendi FangbarSaland, en hélt eftir
sem áSur VenezíuhéraSi. Hin síSbúna
hervæSing Prússlands varS því ekki
annaS en hlátursefni allri Evrópu.
En einn var sá maSur meSal Prússa,
er vann að því öllum árum aS ósigur
Austurríkis yrSi sem mestur og því yrSi
í þessari styrjöld veittur slíkur áverki, aS
það riðaði til falls. Þessi maður var Bis-
marck. Hann var um þetta leyti orðinn
sendiherra Prússlands í St. Pétursborg
og í bréfum sínum til prússneskra áhrifa-
manna lagði hann ríkt á viS þá að láta
Austurríki heyja sitt dauðastríð eitt og