Andvari - 01.06.1966, Blaðsíða 106

ÞORVALDUR SÆMUNDSSON:
Snemma beygist krókurinn . . .
i
Líklegt má telja, að marga, sem
mætur hafa á Ijóðum öndvegisskálda okkar
að fornu og nýju, muni fýsa að vita
nokkur deili á æskuverkum þeirra og
vilji gjarnan fylgjast með þroskaferli
þeirra frá því er þau komu fyrst fram á
sjónarsvið bókmenhtanna þar til þaki
náðu hátindi listar sinnar. Ekki er þó
ætíð auðvelt að kynnast þeim þróunar-
ferli, því að sumir höfundar birta helzt
ekki verk sin fyrr en þeir hafa náð
þeim tökum á formi og stíl og listþroski
þeirra er orðinn slíkur, að verk þeirra
velflest eða öll eru orðin gallalítil eða
jafnvel gallalaus. Þannig er um mörg fyrri
tíma skáld, og af síðari tíma skáldum má
t. d. benda á Grím Thomsen, Einar Bene-
diktsson, Stefán frá Hvítadal, Davið Stef-
ánsson o. fl., er komu sem fullmótuð skáld
fram á sjónarsviðið með fyrstu ljóðum sin-
um og héldu síðan sigurgöngunni óslitið
áfram, meðan líf og kraftar entust. Sum
skáld eru aftur á móti óðfús að fá verk
sín birt sem fyrst og hirða lítt um, þótt
viðvaningsbragur kunni á þeim að vera.
Þroskaferil þeirra má síðan rekja stig af
stigi, unz þeir hafa náð skáldfrægð.
Enginn er smiður í fyrsta sinn, segir
máltækið, og líkt er því farið með skáld
og listamenn. Öllum er þeim sameigin-
legt að hafa átt sinn vaxtar- og þroska-
feril, verk þeirra hafa í fyrstu verið við-
vaningsleg og ófullkomin, en aukinn
aldur og vaxandi andlegur þroski, svo
og meiri láfsreynsla, hafa gefið þeim
byr í seglin, gætt þá víðsýni og dýpri
skilningi, gert þá skyggnari á lífið og
köllun listar sinnar.
1 þáttum þeim, er hér fara á eftir,
verður engin tilraun gerð að rekja þroska-
feril neins skálds, en dregnar skulu fram
fyrstu vísur ýmissa stórskálda og farið
nokkrum orðum um tilefni þeirra, eftir
því sem bezt er vitað, eða þau hafa sjálf
frá skýrt. Vera má, að einhverjir hafi gam-
an af að sjá hvernig sumir, er síðar urðu
meðal mestu skáldsnillinga okkar, stigu
sín fyrstu spor á skáldskaparbrautinni.
II
Yngsta skáld, sem sögur fara af að
kastað hafi fram vísu, mun vera Egill
Skallagrímsson. Þá átti hann að hafa
verið aðeins þriggja vetra. Tilefnið var,
að Yngvar, tengdafaðir Skallagríms, sem
flutzt hafði út til íslands og bjó á
Álftanesi á Mýrum, bauð Skallagrími
eitt sinn þangað til sín, ásamt Beru dóttur
sinni, konu Skallagríms, og Þórólfi syni
þeirra, ásamt þeim mönnum öðrum, er
þau Skallagrímur vildu að færi. Vildi
Egill sonur þeirra fá að fara með þeim
til veizlunnar. ,,Á ek þar slíkt kynni
sem Þórólfr," segir hann.
„Ekki skaltu fara," segir Skallagrímur,
,,því at þú kannt ekki fyrir þér at vera
í fjölmenni, þar er drykkjur eru miklar,
er þú þykkir ekki góðr viðskiptis, at þú
sér ódrukkinn".
Þegar Skallagrímur og fólk hans var
riðið á brott, gekk Egill úr garði og hitti