Andvari - 01.06.1966, Page 108

106
ÞORVALDUR SÆMUNDSSON
ANDVARI
Ok í þat mund kómu þeir Hallfreðr
ok förunautr hans ok sá spjótin. Hall-
freðr mælti: „Komnir munu hér menn
nökkurir um langan veg, ok gættu hesta
okkara, en ek mun fara til dyngju Kol-
finnu.“ Ok svá gerir hann.
Hann settist hjá henni ok spurði, hvat
komit væri, — „en engi þekkð mun mér
á þeim vera, því at þeir munu biðja þín,
ok ;trúi ek, at þat mun eigi vel verða.“
Kolfinna segir: „Láttu þá fyrir því sjá,
er ráða eigu.“
Hann segir: „Finn ek, at þér þykkir
nú þegar biðill þinn betri en ek.“
Hallfreðr setti hana í kné sér úti hjá
dyngjuvegginum ok talaði svá við hana,
at allir sá, þeir er út gengu. Idann sveigir
hana at sér, ok verða þá einstaka kossar.
Nú koma þeir Gríss út. Hann mælti:
„Flverir eru þessir menn, er hér sitja
á dyngjuvegginum ok látast svá kunn-
liga við?“ Gríss var heldr óskyggn og
súreygr.
Avaldi segir: „Hallfreðr er þar ok Kol-
finna dóttir mín.“
Gríss mælti: „Er þetta vanði þeira?"
„Oft berr svá til,“ kvað Ávaldi, „en þú
verðr nú þetta vandræði af at ráða, er
hon er þín festarkona."
Gríss segir: „Auðsætt er þat, at við mik
vill hann nú illt eiga, ok er slíkt til hræsni
gert.“
Nú ganga þeir Gríss til hesta sinna.
Þá mælti Hallfreðr: „Vita skaltu þat,
Gríss, at þú skalt fjandskap minn hafa,
ef þú ætlar þér þenna ráðahag.“
Már mælti: „Engis munu þín orð
metin, Hallfreðr, um þetta mál, ok mun
Ávaldi eiga ráð dóttur sinnar."
Þá kvað Hallfreður vísu:
Svá nökkvi verðr sökkvis
sannargs troga margra
ægilig fyr augum
allheiðins mér reiði
sem ólítill úti
alls mest við för gesta,
stærik brag, fyr búri
búrhundr gamall stúri.
Merking vísunnar er:
Reiði hins sannraga, hundheiðna troga-
sýslunarmanns finnst mér álíka ægileg
sem stór gamall búrhundur gjammi
önuglega úti fyrir búri þegar gestir koma.
Eg yrki vísu.
Idallfreður er um tvítugt, þegar hér
er komið sögu. Ber visan með sér, að hann
er þá enginn viðvaningur í vísnagerð,
þótt aðrar vísur hans séu ekki fyrr greind-
ar í sögunni, svo og það, að ekki er of-
mælt sem fyrr segir um skáldskap hans,
að hann var „heldur níðskár." Munu þó
flestir lesendur virða honum til vorkunn-
ar, þótt hann vandi ekki Grísi kveðj-
urnar, eins og á stóð. — Seinna átti hið
harðlynda vandræðaskáld eftir að kveða
fleiri og bitrari níðvísur, og varð þá
stundum að gjalda fyrir flímið með
dýrum gripum, enda komst hann á bana-
beði svo að orði um sjálfan sig, að hann
hefði „ungur verið harður í tungu". Það
er einmitt harkan, óbilgirnin og stríð-
lyndið, sem setur mark á margar vísur
hans. Og það hefur valdið honum óvin-
sældum margra og gert hann vinafærri
en ella mundi verið hafa. En drottin-
hollur var hann til hinztu stundar, og
yfir bezta kveðskap hans hvílir hin nor-
ræna heiðríkja, karlmennska og æðru-
lausa ró, sem gerði hann stóran á hætt-
unnar stundum.
IV
Kormáks saga er án efa ein harmljúf-
asta ástarsaga norrænna bókmennta. Og
þótt hún beri flestum íslendingasögum
fremur vitni þess að vera að miklu leyti
skáldsaga, er bókmenntagildi hennar þar
fyrir sízt minna en hinna, er sannsögu-
legri kunna að vera. Kormákur Ogmund-