Andvari - 01.05.1967, Side 18

16
JÓHANN BRIEM
ANDVARI
með riffilkúlum. En það tókst ekki, sem betur fór, og ekki hafa kúlurnar valdið
svo miklum spjöllum, að það sjáist neðan af jörð.
Hamraketill sá, sem við erum nú í, er líklega gjá eða sprunga, og er miklu
víðari en geilin, sem áður var farin, og liggur þvert á stefnu hennar. Til suðurs
lokast liún af niðurföllnu grjóti, en til norðurs víkkar hún út fyrst í stað, svo
að þar er nokkur sléttur dalbotn, og stefnir lækjarfarvegurinn í þá átt. Hér
er litskrúðugt umhverfi, rauðir ldettar á alla vegu undir djúpbláum himni, en
bleikur sandur niðri á botninum. Dökkgrænir óleander-runnar eru þar á víð
og dreif milli rauðra steina, og nokkrir Arabar með asna sína, sem þeir bjóða
ferðamönnum til leigu.
En þetta er aðeins byrjunin. Ég held áfram niður eftir gljúfrinu. Verður
þá fyrir mér á vinstri hönd útileikhús, höggvið í klettana, með bekkjum í
hálfhring. Hamrarnir allt í kring eru alsettir dyrum og gluggagötum, oft margar
hæðir, hver upp af annarri. Nú þrengist gljúfrið aftur og hamraketillinn lokast.
Er nú nokkur kafli svo mjór, að hann minnir á gjána fyrri, en er þó víðari. En
er þeim þrengslum lýkur, opnast klettadalur, ekki mjög víður, en þó svo, að
ekki er hægt að nefna hann gljúfur. Hér er allmikið flatlendi í botninn, og
var það aðalborgarstæðið. Þar sem dalurinn opnast, er virki á múlahorni,
höggvið úr bergi, að lögun sem kastali eða riddaraborg, og minnir furðumikið
á borgirnar hjá Rín. En sá er munurinn, að þessi er úr einum steini, en ekki
hlaðinn úr mörgum.
Af húsum borgarinnar eru ekki mjög miklar leifar. Lóðrétt hamrabelti
loka dalnum að austan og vestan, en að norðan og sunnan má ganga upp á fjalla-
brúnirnar, þó miklu greiðara norðan megin. A þessar hliðar voru borgarmúrar
til forna, en þeir eru nú horfnir. I hömrunum eru dyr við dyr, og stórir bjarg-
veggir eru höggnir eins og framhliðar húsa, sumar mjög skrautlegar með súlum
og ufsum. En á öðrum stöðum er kletturinn aðeins höggvinn sléttur eins og
múrveggur. Húsin eru margar hæðir og tröppur meitlaðar í klettana. Víða eru
þær svo slitnar að ganga verður með varúð, en sums staðar hafa þær verið endur-
bættar. Og enn eru margar hellishvelfingar inn í hrjúfan bergvegginn, án þess
að neitt sé lagfært í kring um þær. Hvert sem litið er, eru allir hamrar alsettir
dyrum og gapandi, kolsvörtum opum hátt og lágt. Hér eru veizlusalir og musteri
inni í fjöllunum og stór dómsalur, einnig geymsluhús og forðabúr og margir
grafarhellar. Þeir eru hátt á áttunda hundrað. En talið er að smæstu hellarnir
hafi verið notaðir til íbúðar. í þessum klettum væri nóg rúm fyrir alla íbúa
Reykjavíkur til að leita skjóls fyrir veðrum.
Dalbotninn er þakinn bleikum sandi, sem stingur mjög í stúf við dökkrauða
kletta, en sums staðar eru þeir hvítir og rauðir á víxl eins og marmari, en í