Andvari - 01.05.1967, Blaðsíða 45

ANDVARI
ÓBÓTAVERKIÐ
43
að koma þessu í kring, og frekari umræð-
um um hjúskap þeirra var frestað, meðan
hann gerði það.
í þann tíð var goði á íslandi eins konar
héraðshöfðingi, sem hafði skyldum að
gegna um skipulag þinganna, og á dög-
um hins forna siðar hafði hann stjórnað
blótum. Nú var ísland alveg nýlega
orðið kristið, og það er ekki alveg ljóst,
hvort goðinn hafði enn nokkrar skyldur
í trúarefnum. Vissulega gengdi hann þó
miklu hlutverki, og það voru ekki nema
um fimmtíu goðar í öllu landinu. Það,
sem Hildigunnur fór fram á, mundi sam-
svara því nokkurnveginn, að nútima-
kona krefðist aðalstignar fyrir unnusta
sinn.
Leyfilegt var að selja goðorð, en Njáll
fann engan, sem selja vildi. Hann leysti
vandamálið á sérstæðan hátt. Fjöldi dóms-
mála á þingum hafði orðið slíkur, að
ómögulegt var að fá mál útkljáð nema
seint og um síðir. Á alþingi stakk Njáll
upp á, að nýr dómur yrði settur, en af
því leiddi aftur, að stofna varð ný goð-
orð. Þegar fallizt hafði verið á þetta, lagði
Njáll til að nýtt goðorð yrði sett upp að
Hvítanesi fyrir Hcskuld, fósturson hans.
Enda þótt Höskuldur væri nú uppkom-
inn maður, hlýtur hann að hafa verið
ovenjulega ungur goði, og það lýsir vel
áhrifum Njáls og óvenju mikilli virðingu,
sem Höskuldur naut, að hann hlaut
þetta embætti. Eftir þetta var hann
nefndur Höskuldur Hvítanesgoði (til
léttis þeim lesendum sögunnar, sem geta
nú loks greint milli hans og Höskuldar
Njálssonar).
Nú var ekkert, sem hindraði giftingu
þeirra Hildigunnar, og var brúðkaup
haldið að heimili Flosa, eins og til stóð.
Höskuldur og Hildigunnur héldu siðan
til Bergþórshvols með Njáli, og oss er
sagt (ef til vill með ofurlítilli undrun), að
vel hafi farið á með þeim Flildigunni og
Bergþóru. Vorið eftir keypti Njáll jörð
handa Höskuldi, og þau Hildigunnur
hófu búskap á eigin spýtur.
Tími sá, er nú fer í hönd, er ef til vill
sá gæfusamasti í sögunni allri. Vizka og
hógværð Njáls virðist alls staðar hafa
sigrað. Sættir höfðu tekizt í deilunni
við Sigfússonu (einn þeirra var nú reynd-
ar tengdasonur Njáls). Göfuglyndi Njáls,
að taka að sér son Þráins eftir dauða
hans, hafði mælzt vel fyrir. Ekki hafði
Höskuldur aðeins fengið ágætrar konu
og virðulega stöðu, heldur er margoft
sagt frá hlýleika og vináttu milli heimila
Njáls og Höskuldar Hvítanesgoða.
Ekki vitum vér með vissu, hversu
langar þessar sólskinsstundir voru, en
sagan segir, að svo hafi farið fram lengi.
Þá er ekki aðeins, að sólin myrkvist, held-
ur færist undarleg móða yfir sviðið. Fram
til þessa hafa hvatir allra verið sæmilega
Ijósar — jafnvel hins skaðvænlega
manns, Hrapps. Síðar í sögunni skýrast
ástæðurnar aftur, en um stund er rás
atburðanna lítt skiljanleg.
Lýtingur hét maður og var kvæntur
systur Þráins, sem drepinn var. Hún hef-
ur því verið frændkona Höskuldar Hvíta-
nesgoða. Bær Lýtings var ekki fjarri bú-
stað Höskuldar, launsonar Njáls, og
Flróðnýjar, móður hans, og sonur Njáls
varð að ríða fram hjá ‘bæ Lýtings á ferð-
um sínum að Bergþórshvoli. Ekki er þess
getið, að hann gerði Lýtingi neinn
átroðning. Hann reið aðeins oft fram
hjá. Þetta virðist hafa skapraunað Lýt-
ingi svo, að hann efndi til boðs fyrir
Flöskuld I Ivítanesgoða og Sigfússonu
og stakk upp á, að þeir dræpu Höskuld
Njálsson til hefndar fyrir Þráin. Allir
neituðu þeir reiðilega að rjúfa sætt þá,
sem gerð hafði verið, einkum þó Hösk-
uldur Hvítanesgoði, sem kvaðst þá launa
Njáli, fóstra sínum, verr en skyldi margt
gott. Þeir héldu reiðir úr veizlunni.