Andvari - 01.05.1967, Page 88

ÁRNI G. EYLANDS:
Bréf til bænda og neytenda
i
Mikið er rætt og ritað um vandamál
landbúnaðarins, upp á síðkastið, og einnig
um, að landbúnaðurinn sé orðinn þjóð-
hagslegt vandamál. Segja þar töluvert af
Ólafi helga margir, sem vart er hægt að
segja að hafi séð hann, svo að notað sé
orðtæki gamalt.
Að vonum lætur oft hátt í borgarbú-
um og öðrum neytendum, er þessi mál
eru rædd. í málflutningi ber þeim margt
á milli, neytendum og framleiðendum.
Yfirleitt ber mikið á því, að neytendur
og þeir, sem stunda aðrar atvinnugreinar
en landbúnað, segi sem svo: Eitthvað
hlýtur að vera hægt að gera og eitthvað
verður að gera til þess að lagfæra land-
búnaðinn, svo að hann haldi ekki áfram
að vera síaukin byrði á þjóðarbúinu —
á herðum þjóðarinnar, og um leið þjóð-
hagslegt vandamál. Slíkar raddir heyrast
ekki aðeins frá breiðfylkingu neytenda,
þær heyrast einnig frá forystumönnum
innan þings og utan. Jafnvel þar virðast
mjög skiptar skoðanir um búnaðarmálin.
Ur flokki þeirra sem líta á búnaðar-
málin sem þjóðhagslegt vandamál hefir
verið sagt, meðal annars: „Framleiðslu-
kostnaður landbúnaðarins í heild er allt
of hár, -—Og enn fremur, að bændur
verði „að skilja það, að ekki er hægt að
ætlast til þess, að skattgreiðendur stvrki
árlega með hundruðum milljóna króna
framleiðslu, sem er frá þjóðhagslegu
sjónarmiði jafn óhagkvæm og islenzk
landbúnaðarframleiðsla til útflutnings við
núverandi aðstæður er“. Til sönnunar
þessu er bent á, „að hægt væri að fá
flestar af þeim vörum, sem íslenzkur
landbúnaður framleiðir, keyptar til lands-
ins fyrir miklu lægra verð en það kostar
að framleiða þær hér“. (Morgunbl. 9.
okt. 1965).
Ég fæ eigi séð, að þessi málflutningur
sé „þjóðhagslega" réttur né „hagkvæm-
«
ur .
Auðvelt er að átta sig á því og viður-
kenna það, að ekki sé hægt að styrkja
útflutning búvara takmarkalaust, slíkt
hljóti að eiga sér takmörk. Og nú er
einmitt þannig á þessum málum haldið,
að stuðningur við útflutning slíkra vara
er miðaður við 10% af framleiðsluverð-
mæti allrar búnaðarframleiðslunnar í
landinu, eins og það er reiknað samkvæmt
skýrslum og áætlunum. Útflutningsupp-
bótunum eru því sannarlega takmörk
sett, bændastéttin hefir hér aðhald, og
þeir, sem stjórna skipulagningu fram-
leiðslunnar. Það kemur bændum sjálfum
i koll ef „offramleiðslan" fer yfir þessi
10% takmörk. Ég nota orðið offram-
leiðsla til hægðarauka, en ekki af því,
að ég viðurkenni það réttmætt vera að
nefna alla framleiðslu búvara, umfram
það, sem innlendur markaður getur tekið
á móti, „offramleiðslu".
Hins vegar er það engin sönnun fyrir
því, að verðlag á búvörum sé of hátt,
eða „þjóðhagslega óhagkvæmt", þótt