Andvari - 01.05.1967, Page 102

100
ÁRNI G. EYLANDS
ANDVARl
ræktar grasflöt við hús sitt, að hann reyni
ekki að afla sér búfjárábnrðar til þess að
bera undir þölmrnar. En bændum er jafn-
vel ráðlagt „að losa sig við mykjuna" með
sem minnstri fyrirhöfn ef þess er kostur,
þar eð það borgi sig ekki að nota búfjár-
áburð til ræktunar.
XII
Hér er komið að veikum hlekk í bú-
skap fjölda bænda. Allt of margir bænd-
ur eru farnir að vanmeta búfjáráburðinn,
og hirðing hans og notkun er í megnasta
ólagi allt of víða, jafnvel allt til þess að
bændur reyna að losa sig við búfjár-
áburðinn eins og óþrifnað og plágu í bú-
skapnum. Jón bóndi á Laxamýri ritar um
þetta í 1. janúarblaði Freys 3 ár. Jón upp-
lýsir ótrúlega hluti. Búnaðarsamband
Suður-Þingeyinga lét athuga áburðar-
hirðingu og notkun hjá 287 bændum,
sem flestir höfðu mjólkurframleiðslu til
sölu. Af þeim höfðu 113 hvorki haug-
hús né þvagþró. Og Jón upplýsir enn-
fremur: „Ekki munu fá dæmi þess, að
bændur losi sig við svo til allan búfjár-
áburð sinn, einkum þar sem þægilegt er
að koma honum í sjóinn." Og enn bætir
hann við: „Tilbúinn áburður er notaður
af vanþekkingu og búfjáráburður er lát-
inn fara forgörðum í stórum stíl“. Ljót
er lýsingin, en ekki kemur mér til hugar
að bændur í Suður-Þingeyjarsýslu séu
verr á vegi staddir með hirðingu og
notkun búfjáráburðar heldur en víða í
öðrum sýslum. Og taka vil ég fram, að
það er hægt að hirða búfjáráburð allvel
í haugstæði norður þar 3 þurrviðrasveit-
um, án þess að koma sér upp haughúsi,
en ætli því sé ekki óvíða til að dreifa, að
slík hirðing, góð, sé bændurn töm?
Vanmatið á búfjáráburðinum er orðið
að meinsemd í búskap bænda, og um
leið að oftrú á tilbúinn áburð, fjöldi
bænda notar hann nú orðið eftir for-
skrift Páls Ólafssonar: „Brennivínið bætir
allt — bara að það sé drukkið nóg", og
ekki fjarri sanni, að mörgum bóndan-
um reynist tilbúni áburðurinn, notaður í
óhófi, álíka vel og brenniv3nið reynist
þeim, sem taka ráðleggingu Páls alvar-
lega og drekka samkvæmt henni. — Stór
sinnaskipti, að því er kemur til búfjár-
áburðarins, er eitt af því, sem þarf, til
þess að endurræktun túnanna takist til
þrifnaðar í búskapnum og bættrar af-
komu.
Ekki ætla ég mér þá dul að setja fram
ákveðna ræktunarforskrift við skipulega
endurræktun túna, en ég get sett fram
dæmi til að skýra mál mitt um slíka hag-
ræðingu í búskap.
Bóndi, sem hefir 25 ha tún, ákveður
að endurrækta það allt á 10 árum, 2,5 ha
árlega. Fyrst athugar hann hvort túnið
sé nægilega vel ræst. Ef til vill þarf að
bæta við opnum skurði, ef til vill þarf
að kílræsa spildu í túninu. Svo getur
komið til að gera þurfi ofanjarðarrásir
hér og þar, til þess að tryggja afrennsli
af túninu og verjast kalhættu. Það er
auðgert með jarðýtu og á þann hátt, að
rásirnar þurfi ekki að hindra vinnu með
vélum.
Svo er það sjálf ræktunin. Fyrst er
borið á túnið snemma vors mjög góð
breiðsla af búfjáráburði, ef til vill fer
megnið af búfjáráburði búsins á þessa
2,5 ha spildu, þv3 að ekki má til spara.
Svo plægir bóndinn spilduna eins fljótt
og veður og tími leyfir, hann gerir það
með sínum eigin traktor og góðum tvi-
skeraplóg. Plægir til hóflegrar dýptar og
vandar plæginguna. Þetta er tveggja daga
verk. Þá er að herfa og tæta flagið —
strengina. Helzt vil ég herfa með diska-
herfi og tæta að síðustu, en slíkt fer eftir
verkfærakosti, sem fyrir hendi er. Eitt
er víst, að einhliða notkun tætara án
plægingar er komin í öfgar og meira notuð