Andvari - 01.01.1940, Blaðsíða 10

0
Sigurður Jónasson
andvabi
þeir samvinnumennirnir Jón frá Múla og Pétur á Gautlönd-
urn sér eindregið á móti þvi, að frumvarp stjórnarinnar uffl
þjóðjarðasölu næði fram að ganga. í lokaræðu sinni til and-
mæla gegn frumvarpi þessu segir Jón frá Múla m. a.:
„Ég vil að síðustu drepa á eitt atriði, sem varla hefir
bólað á við þessar umræður, en sem valcir fyrir mér og eg
vona fleiri þingdeildarmönnum. Þegar hugmyndir manna uffl
nýtt og betra þjóðskipulag skýrast, og þær kröfur rísa, sem
enn eru ungar eða ófæddar, en sem rnunu brátt dafna og
þroskast, þá getur vel farið svo, að menn finni allsárt til þess,
að hér hafi verið settur erfiður Þrándur í Götu eðlilegrai
framþróunar og æskilegs þroska þjóðfélagsins.“
Hannes Hafstein ráðherra svarar ræðu Jóns með eftirfar-
andi orðum m. a.:
„Mótspyrna lians (Jóns frá Múla) er eðlileg frá sjónar-
iniði þeirra slcoðana, sem hann hefir á jarðeign yfir höfuö-
Hún er sprottin af öðrum sósíalpólitískum skoðunum en
þeim, sem lög vor byggjast á. En meðan það eru lög í landi>
að einstaklingar geti átt jarðeignir — og sú stefna á væntan-
lega langt í land, að hið opinbera skoðist sem eigandi allra
jarða, — finnst mér tilgangslaust að láta þessa fáu Þj°ð'
jarðalandseta, sem vilja eignast ábýli sín, gjalda þess, a
Henry George hefir komið fram með „theoríur" sínar.
Það verður að miða við það „sociala" ástand, sem el’
og þær eignarréttarreglur, sem viðurkenndar eru.“ —
Jón frá Múla var einn helzti forvígismáður samvinnustefm
unnar hér á landi um langt skeið. Þessi orðaskipti Jóns fia
Múla og Hannesar Hafsteins, en Jón var þó öruggur stuðn-
ingsmaður hans, benda greinilega á, hvert viðhorf merk
ustu samvinnumannanna var á þessum tíma til þjóðfélags
málanna.
Á þessurn árum var Sltúli Thoroddsen einna aðsópsnies
ur þingmanna. Hann mun réttast nefndur frjálslyndur sam
vinnumaður. Hann stofnaði samvinnuverzlunarfélag á |s
firði og hugðist með því að leysa alþýðu úr verzlunarfjöti
um kaupmanna. Annað mál var það, þótt hann ræki þá verz