Andvari - 01.01.1940, Blaðsíða 61

andvari
Næringarþörf manna
57
efnum, áður óþekktum, er fólgin væru t. d. í mjólk og græn-
nieti, og hlutu þau nafnið bætiefni, eða „vitamin“ á erlend-
Um málum. Nafnið var dregið af latneska orðinu vita, sem
týðir líf, þar eð þau virtust lífsnauðsynleg.
II.
Frá fornu fari hefir almenningi verið kunnugt um það,
að fæðan er misjöfn að næringargildi, og er því talað um
kraftfæðu, léttmeti o. s. frv. Þetta mat er aðallega byggt á
því, hversu fæðan hefir reynzt sem orkugjafi við líkamlegt
strit. Áður en fæðan geti orðið líkamanum orkulind, verður
hún að leysast sundur í meltingarfærunum og síast inn í
blóðið. Með blóðinu berst hún síðan um allan líkamann og
úrennur þar sem eldsneyti, og kemur þá fram hiti — orka.
Næringargildi hennar er reiknað eftir hitagildinu, í svo nefnd-
11 m hitaeiningum. En hitaeining nefnist það hitamagn, sem
þarf til að hita 1 lítra af vatni um 1 stig á Celsius.
Með sérstöku tæki er hægt að mæla þann hita, er mynd-
ast, þegar ákveðnum næringarefnum er brennt.
Á þann hátt hafa menn fundið, að 1 gramm af kolvetnum
geymir 4.1 hitaeiningar, 1 gramm af eggjahvítu einnig 4.1
úitaeiningar, en 1 gramm af fitu 9.3 hitaeiningar.
Er því fita rúmlega helmingi kröftugri hitagjafi en hvort
hinna efnanna um sig.
Þar sem hitagildi fæðunnar er mælikvarði á næringargildi
hennar, má eins nefna hitaeininguna næringareiningu í þessu
sambandi.
Næringarþörf manna er mismunandi. Hún fer eftir líkams-
stærð (hæð og þyngd), aldri, kyni og atvinnu. Fullorðinn
°ieðalmaður, er vinnur kyrrsetustörf, þarfnast um 2500 nær-
^igareininga á sólarhring; við létta vinnu er þörfin um 3000,
en við erfiðsvinnu allt að 4—5000 næringareiningar á sólar-
hring. Konur þurfa fjóra fimmtu hluta á við karla, en nær-
^ngarþörf gamalmenna — karla og kvenna — er fimmtungi
minni en fólks í blóma lífsins.
Venjulega er talið, að börn 5—10 ára þurfi hehning á við