Andvari - 01.01.1940, Blaðsíða 14

10
Sigurður Jónasson
ANDVAn'
áhrifaríkasti pólitískur leiðtogi á íslandi í rúmlega 20 ár,
og hverju hann fékk áorkað, væri út af fyrir sig merkilegt
rannsóknarefni í langri ritgerð. Hér verða aðeins tök á að
reyna að skýra það í fáum, ófullkomnum dráttum.
IV.
Jón Baldvinsson var fæddur 20. desember 1882 á Strand-
seljum í Ögursveit. Foreldrar hans voru Baldvin Jónsson
og Halldóra Sigurðardóttix-, er bjuggu á Stx-andseljum °S
annars staðar við ísafjarðardjúp. Þau voru Djúpmenn að ætl
og höfðu, að því er frú Theódóra Thoroddsen segir, „til
brunns að bera í ríkum mæli það drenglyndi og skapfestu,
sem einkenndi fjölda Djúpmanna á þeim árum“. Bóndinn
á Strandseljum stundaði sjómennsku, jafnframt búskapn-
um, eins og þá var títt urn bændur við ísafjarðardjúp. Kynnt-
ist Jón því þegar í æsku öllum störfum alþýðu til lands og
sjávar. Fékk hann þannig staðgóða undirstöðu að þekkingn
á högum alþýðu manna. Jón þurfti því aldrei, eftir að hann
var orðinn stjórnmálamaður, að hafa neina milliliði mill1
sín og alþýðumannanna. Hann var einn af þeim, þekkti kjöi'
þeirra og vissi, hvern veg þeir hugsuðu. Þetta fann alþýðn-
fólkið líka og hafði því óbifanlegt traust á Jóni Baldvins-
syni sem sínum manni.
Heimilisbragurinn hjá foreldrum Jóns hefir, samkvæmt
vitnisburði frú Theódóru, verið framúrskarandi góður. Jón
var alla ævi mikill gleðimaður og léttur í lund og hefn'
sjálfsagt notið þar að glaðværðar á heimili í æsku. Yngr1
bróðir hans segir sögu af þeim bræðrum, sem bendir til,
að hér sé rétt til getið. Þegar þeir voru ungir drengir, var
þeim leyft að hirða fisk, sem eftir varð innan um grjótiö
í vörinni, þegar aðgerð var lokið að kveldi, og eiga andvirði
hans. Þannig söfnuðust þeim bræðrum átta krónur yfir haust-
vertíð eina og keyptu þeir sér, að ráði Jóns, harmóniku fyrir
peningana. Jón lærði strax að spila á harmónikuna og varð
hún þeim bræðrum og heimilisfólkinu til mikillar skemnit-
unar.