Andvari - 01.01.1940, Blaðsíða 39

AXDVAIu
SjálfstæSi fslands og atburðirnir vorið 1940
35
a- en þau eru nú voldugasta lýðræðisríkið í veröldinni. Þar
ei forsetinn kosinn af þjóðinni og hann útnefnir ráðherr-
aila, sein eru þinginu óháðir. Með þessu er milcið vald lagt
1 hendur einum manni, meira en vér íslendingar mundum
Pola nokkrum manni til lengdar.
En þingræðið í sömu mynd og hér hefir ekki heldur
'ei’ið tekið upp hjá einni elztu lýðræðisþjóð Norðurálfunnar,
visslendingum. Hefir þeim þó lengi verið viðbrugðið fyrir
i'elsisást sína og viturlega stjórnarháttu.
f*ar er framkvæmdarvaldið í höndum 7 manna stjórnar
e®a ráðherra. Stjórninni er skipt í 7 stjórnardeildir eða ráðu-
Iieýti og stendur einn ráðherra fyrir hverju. En ráðuneytin
koina ekki fram sjálfstætt, heldur einungis í nafni stjórnar-
lllnar í heild. Þingið kýs ráðherrana til þriggja ára og má
endurkjósa þá. Venjulega eru þingmenn eða aðrir reyndir
stjórnmálamenn kosnir. Allt frá 1892 hafa minnihluta-flokk-
ornir á þingi einnig átt sæti í stjórninni, þannig að sam-
steypustjórn hefir raunverulega átt sér stað. Stjórnin er
°háð atkvæðagreiðslum á þingi, svo að ráðherra heldur sæti
Slnu út kjörtímabil sitt, þó að þingið hafi áður misst traust
a honum. Afleiðingin verður þá sú, að hann er ekki endur-
kosinn, og hefir slikt þó tiltölulega sjaldan átt sér stað.
^fjórnin getur ekki rofið þing, en hefir þó raunverulega
f°rustu fyrir því.
Porseti lýðveldisins er einn af þessum sjö ráðherrum og
sIendur fyrir ráðuneyti eða stjórnardeild eins og hver hinna.
mgið kýs hann til eins árs úr hópi ráðherranna, og má
endurkjósa hann á næsta ári, hvort heldur sem forseta eða
'ai'aforseta. Á þessu eina ári er ekki hægt að setja hann af.
ffann kemur fram út á við og inn á við fyrir hönd lýðveldis-
111 s> en hefir ekkert eigið ákvörðunarvald, heldur tekur
akvarðanir í nafni stjórnarinnar. Ef hann hefir ekki sam-
l'ýkki hennar fyrir fram, en ákvörðun má ekki fresta, nægir
samþykki eftir á. Stjórnin er ályktunarfær, ef fjórir greiða
atlcvæði, og verða a. m. k. þrír að vera með ályktun, til þess
að hún sé gild. Ef atkvæði eru jöfn, ræður atkvæði forseta.