Menntamál - 01.12.1937, Blaðsíða 21

MENN'l’AMÁL
179
ingum, og máleðlisfræðingum enn þá ekki tekizt að vera
sammála, en liitt hafa allir menn á öllum öldum geta
skilið, og um það hafa aldrei neinar deilur staðið, að mál-
ið, siá hæfileiki mannanna, að geta látið hugsanir sinar i
ijósi með orðum, sé einn hinn fegursti og um leið hinn
dýrmætasti eiginleiki mannsins, sem honum beri skylda
til að varðveita, fegra og fullkomna svo sem auðið cr.
En til þess að geta það, þurfa menn að kunna skil á því,
hvernig talfærin mynda talið, orðin, og um leið vera vel
heima i því, hvernig þau líffæri eru byggð sem vinna
þessa vinnu, og hvernig sé hentugast að beita þeim, svo að
bið mælta mál verði sem fegurst og áheyrilegast, og þreyti
þó ekki manninn um of. Hver sá maður, sem samkvæmt
lifstarfi sínu hlýtur að tala mikið, livort sem hann er kenn-
ari, prestur, leikari eða málflutningsmaður, geri sér
það snemnia ljóst, að til þess að orð hans og tal, nái til-
ætluðum áhrifum, verður liann að leggja sig fram um
orðaval sitt og flutning efnisins, jafnframt því verður hann
bess var, að rödd sína og talfæri verður hann að með-
höndla með hinni mestu nákvæmni og umhyggju, ef þessi
líffæri eiga ekki að skemmast fyrir tímann, og tal hans
að verða gallað, jafnvel getur kveðið svo mikið að þvi, að
maðurinn verði ekki fær um að gegna stöðu sinni. —
Gæti eg nefnt fjöldamörg dæmi þessu lil sönnunar, því að
margir algengustu sjúkdómar radd- og talfæranna, koma
oftast í ljós einmitt hjá þeim mönnum, sem nota mest
röddina, en sem ekki hafa lcunnað þær einföldu undir-
stöðureglur, sem auðvelt er að tileinka sér á tiltölulega
mjög slullum tíma, um notkun andardráttarins við talið,
og hvernig beita skuli öðrum pörtum talfæranna, án þess
að ]n-eytast um of. Út í þær aðferðir fer ég ekki liér —-
skilgreining þeirra liluta heyrir lil kennslu i þessu efni —
jafnframt því sem nemendunum er gert það ljóst, að
hverju takmarki óhjákvæmilega beri að stefna með námið.
1 stuttu máli langar mig lil að reyna að bregða
12*