Menntamál - 01.03.1955, Blaðsíða 61

MENNTAMAL
53
sömu skólum 692 börn, og 983 voru þá prófskyld þar. Fækk-
unin þar er því mjög áberandi, og stafar hún ekki að
neinu verulegu leyti af nýjum lagaákvæðum, því að í
sveitaskólunum eru börn yfirleitt til fermingaraldurs.
Hér er því fyrst og fremst um alvarlega mannfækkun að
ræða í sveitum landsins, enda blasir sú staðreynd við
augum þess, sem séð hefur þessa barnahópa sveitanna
minnka ár frá ári. Tel ég það eitt hið alvarlegasta fyrir-
bæri í uppeldismálum þjóðarinnar nú á dögum, hve stöð-
ugt fækkar þeim börnum hennar, sem fá uppeldi sitt í
sveit við gróðurlíf og gagnleg störf.
Segja má, að nú sé um 4 tegundir skóla að ræða á þessu
svæði: heimangönguskóla, farskóla, heimavistarskóla og
fasta skóla með nokkurri heimavist, en slíku fyrirkomu-
lagi hefur aukizt fylgi hin síðari ár.
Árið 1942 voru á þessu svæði 18 fastir heimangöngu
skólar, aðallega í kaupstöðunum og kauptúnunum, 31 far-
skóli og 3 heimavistarskólar. Voru þá mörkin milli fastra
skóla og farskóla mjög óglögg, en farskólahaldið alveg
drottnandi í sveitunum, og má segja, að svo sé enn.
Við lok s. 1. skólaárs tel ég, að hafi verið 23 fastir skól-
ar, 16 farskólar, 6 skólar með vist og heimangöngu og 6
heimavistarskólar. Tel ég þá allt farskóla, sem hafa fleiri
en einn kennslustað, hitt fasta skóla. Hefur farskólunum
raunverulega nokkuð fækkað á þessum tíma, en heima-
vistarskólum fjölgað um helming, en hitt er nýtt, að leigð
séu hús eða heimili handa skólanum þar sem öll börn fá
heimavist, sem ekki geta daglega gengið þangað, en hin
hafi með sér matarfélag og ráðskonu, sem ríkið hefur
greitt að einhverju eða að öllu leyti.
Fjórir skólar á þessu svæði, og stundum fimm, hafa
ekið börnum að og frá skólastað í bílum. Hefur sú úr-
lausn reynzt bæði dýr og úrfallasöm í snjóavetrum og
mun sennilega aldrei gefast vel norðanlands.
Ég hef jafnan, eftir að ég tók að hugsa um þessi mál