Skírnir - 01.06.1919, Side 73

Skírnir]
Lækningar fornmanna.
167
sjálf eru þau svo torskilin og ósamanhangandi, að mann
grunar, að hér muni vera að ræða um brot úr löngum
fræðaþulum — baugabrot frá löngu liðnum tírua, gamlar
menjar fornrar gleymdrar menningar.
Fornsögurnar bera vott um, að öll þekking forfeðra
•vorra í læknisfræði eins og öðrum greinum náttúruvísinda
ihaíi verið mjög skamt á veg komin.
Grísk-rómverska menningin hafði fallið í gleymsku og
aldrei náð til Norðurlanda, en það sem Arabarnir rifjuðu
upp af fornum fræðum komst fyrst norður á bóginn löngu
seinna og þá afbakað meira eða minna.
Forfeður vorir á söguöldinni stóðu því i rauninni á
svipuðu stigi, að minsta kosti í læknisfræðinni, og hálf-
viltar þjóðir enn i- dag Menn kunnu langtum betur að
stytta hvorir öðrum aldur en að lengja lífið og voru miklu
leiknari í að koma hver á annan banvænum sárum en
að lækna sár og meinsemdir.
Sögurnar eru yfirleitt hetjusögur, sögur af málaíerlum
og vopnaviðskiftum. Þær sýna fyrst og fremst glæsilegri
hliðina á landi og þjóð, en skýra lítið frá eymd og bág-
indum. Þetta hefir komið mörgum til að halda, að for-
feður vorir hafi verið langtum hraustari en nú tíðkast.
Sjálfsagt hefir vopnaburður og íþróttaiðkanir stælt
krafta þeirra, sem tömdu sér þær mentir. En forfeður
vorir voru ekki allir hetjur. Og þeir munu hafa verið
fleiri þeir landar vorir, sem lítið eða ekki tömdu sér víg-
flmi og íþróttir. Þrælar og kotbændur voru fleiri en höfð-
ingjarnir í landinu.
Það er lítil ástæða til að ætla, að íslendingar þá hafi
verið heilsubetri en þjóðir á svipuðu stigi í öðrum löndum,
sem sögur fara af frá eldri og yngri tímum. Reynslan
hefir ætíð sýnt og sýnir það enn, að meðal þjóða þar sem
læknislist er lítt á veg komin og alþýðumentun er á lágu
■stigi, þar er manndauði ætíð mikill. Einkum er ungbarna-
dauði mikill vegna lélegrar uppfóstrunar, og hefir svo-
verið þá, ekki síður en nú. Auk þess er sagt, að í heiðni
hafi börn verið borin út, sem veikluð voru og vanburða.