Skírnir - 01.12.1920, Blaðsíða 17

Skirnir] Jón Jónsson Aðils. 239'
ússon, Oddui’ lögmaður Sigurðsson og Einokunarverzlun
Dana 1602—1787, auk ritgerða þeirra tveggja, er birtust
í Historisk Tidskrift, munu vafalaust verða talin höfuðrit
Jóns og )halda minningu hans á lopti. Þau eru og hér
tekin saman í einu lagi, þótt margt liggi á milli þeirra
hvers eins, með því að þau eiga það sammerkt, að þau,
eru af sömu rót runnin, rannsóknum höfundar á 18 öld-
inni. En einkum mega þau teljast höfuðrit Jóns fyrir þá
sök, að hér kom hann að ónumnu landi í sögunni,
ef svo mætti að orði kveða. Saga þjóðarinnar um þetta
bil má kallast óskrifað blað, áður en Jón kemur til sög-
unnar. Hér var vart í annað hús að venda en handrit
og skjöl, og þurfti því mikla elju til rannsókna og sjálf-
stæði til þess að skipa öllu svo niður, að vel færi. Og
þetta mun Jóni yfirleitt hafa vel tekizt eða svo vel að
oiinnsta kosti sem föng voru á.
Jón mun hafa dvalizt í Kaupmannahöfn að mestu
fram undir aldamótin 1900; þó var hann stundum hér
heima á sumrum hin síðari ár, og þá oft við þingskriftir,
°g eins kafla úr vetrum, t. d. 1897—98, er hann hafði á
hendi kennslu í sögu i lærða skólanum; má geta þess, að
kennsla hans var mjög vel rómuð og hann prýðilega lát-
inn af lærisveinum sínum. Frá þessum árum liggja eftir
hann tvær alþýðlegar og skemmtilegar ritgerðir um Island
°g íslenzk efni, önnur í dönsku tímariti, sem hét Danslcer-
en, og er sú ritgerð nefnd Fra Island. Hin ritgerðin kom.
út í Höjskolebladet og heitir Rejsebreve fra Island og er
með myndum.
Árið 1897 fekk Jón þingstyrk til sagnritunar, en var
sviftur honum mjög ómaklega árið 1899. Kom Jón heim
hingað við það og varð nú að sinna ýmsum störfum til
þoss að geta haft ofan af fyrir sér. Kom það fyrir, að
Jón söng þá á samsöngvum. Sömuleiðis lék hann þá um.
nokkura hríð í Leikfélagi Reykjavíkur og þókti hafa frá-
bærlega leikarahæfileika, og það jafnt í alvarlegum hlutverk-
uro sem þeim, er skopkennd voru. Hafði og þegar í æsku
horið á þessum leikarahæfileikum Jóns,. að því er mér