Skírnir - 01.12.1920, Qupperneq 65

Skirnir]
Ritfregnir
287,
vinnu viS dagleg störf«. En alt um þaö hefir honum þó tekist að
gefa hór glögt og gott yfirlit yfir vöxt og viðgang Hafnsins alt frá
upphafi til þessa dags. Og só það nú svo, að mikils þyki um það
vert að eiga vel ritaða sögu merkra stofnana, þá mega menn vera-
ánægðir með þetta rit.
Eg býst við, að um þaö geti verið skiftar skoðanir, hvað taka
skuli í svoua rit af því, sem ekki kemur safninu beinlíuis við. Þó
hefði eg kosið, að í innganginum hefði verið gerð nokkur grein
fyrir lestrarfjelögum þeim, er hór voru í þaö mund, sem safnið var
stofnað, svo og bókageið yfirleitt hór á landi um það leyti. Þá
hefði og mátt geta Landsuppfræðiugarfélags nánar en gert er.
Arbókarleiðin, er höf. fer, hefir og sína galla. Hún er að vísu
glögg að mörgu leyti, en sá er aðalgallinn á henni, eins og höf.
tekur fram, aö elgi verður komist hjá endurtekningum, og þeirra
gætir uokkuð. Þá hefði og ef til vill farið betur á því að hafa
skrá aftan við ritið, er sýndi vöxt safnsins ár frá ári, bæði að því
er tekur til prentaðra bóka og handrita, svo og til þess að sýna
útlán bóka, lántakendur o. b. frv., í stað þess að hafa þetta alt í
uieginmálinu; hefði þá mátt draga efnið saman meira en gert er,
og bókin þá orðið nokkru styttri. En þrátt fyrir þessa smá-ann-
niarka er bókin hið þarfasta verk og hin fróðlegasta, og á höf. þakkir
skilið fyrir 'samninguna og þingið fyrir að hafa veitt fó til hennar.
Þetta rit er að vísu ssga safnsins fyrst og fremst, en þó jafn-
framt saga íslendinga að nokkru leyti, og það væri synd að segja,.
þessi þátturinn só glæsilegur: í fyrsta lagi eru það ekki lands-
>ns börn sjálf, heldur útlendir menn, sem frumkvæði eiga að stofn-
un safnsins. Þá lifði og safnið lengi vel mestmegnis á gjöfum út-
lendra manna, og þótt þeir sóu allra þakka maklegir fyrir gjaf-
irnar, þá er hins þó gætanda, að þess kynH gjafasöfn eru allajafna
nokkuð sundurleit og gloppóttari en hin, sem keypt er til eftir
föstum, ákveðnum reglum. Enn er það, að fjárframlög landsmanna
til safnsins hafa alla jafua verið, og eru eun í dag, mjög af skorn-
nnr skamti, og var það reyndar ekki vor sök, meðan fjárforræði
landsins var i Kaupmannahöfn. En þótt fjárframlögin yrðu nokkru
rífari er landið varð fjár síns ráðandi, hefir fóð þó altat’ verið mik-
ds til of lítið, og hefir þessi nánasarskapur orðið landinu bæði til
tjóns og vanvirðu. Sakir fjárskorts hefir eigi tokist að íylla upp í
Rleppurnar í gjafabókunum, og komið hefir það fyrir, að safnið
nefir orðið af íslenzkum bókum fagætum af sömu ástæðum. Þá
hefir og bókasafnsnefndin ekki ætíð verið beysiu, og nægir því til
stuðnings að minna á undirtektir hennar undir tilboð Jóns Árna-
sonar 1878. Jón sál. gat þess í tilboði sfnu að bækurnar væru
^jög fágætar, en nefndin þorði ekki að kaupa, því verið gat, að
8ömu bækur væri í safni Jóns Sigurðsonar. Það er engu líkara en
nefndinni hafi þótt það mestu máli skifta að eiga ekki fleira en
eitt eintak af fsl. bókum sjaldgæfum. Eigi virðast heldur sumir
Þeldri menn hór hafa verið mjög ginkeyptir fyrir að kaupa safn
J°ns sál. Sigurðssouar, þegar um það var rætt á alþingi 1877, og
svona hefir oftar verið. —