Jólablað félagsins Stjarnan í austri. - 24.12.1920, Side 34

tengd við hugmyndina um guð, og fyrirheit eða spádóma um slíka
endurnýjun er að finna í því nær öllum trúarbrögðum mannkynsins.
Með Indverjum.
Það segja austurlandafræðingar, að miklu ítarlegri guðfræði komi
fram í hinum seinni helgiritum Indverja en í Vedabókunum, og
hugmyndinni um guð sé þar miklu betur lýst. Til dæmis er mjög
ítarlega lýsingu á henni að finna í »Hinum innri fræðum« þeirra
(Upanishad). »Frumtónn hinna fornu Upanishada«, segir Max Míil-
ler, »er: Þektu frumvitund þína. En Indverjar leggja miklu dýpri
merkingu í þessi orð Upanishada eða hinna innri fræða, en Grikkir
lögðu nokkru sinni í hin fornu áminningarorð véfréttarinnar í Delfi:
Gnoþi seauton: »þektu sjálfan þig«.
»Þektu frumvitund þína«. Þessi áminningarorð hinna innri fræða
Indverja, eiga að hvetja oss til þess að kosta kapps um að öðlast
þekkingu á hinu insta eðli, á eðli því eða vitund, sem gervalt sál-
arlíf vort, sem vér þekkjum, á rætur sínar að rekja til. Þetta insta
eðli er hin eilífa vitund, hinn E i n i, sem á sér hvergi líka. H a n n ,
sem allir hlutir eru frá komnir og liggur til grundvallar fyrir ger-
vallri tilverunni.
Og frumvitundinni, sem vor innri maður er runninn úr, er lýst í
»Hinum innri fræðum« (Upanishad) á þessa leið:
»Hann, sem dvelur í sálinni og innan við sálina, hann, sem sálin
þekkir ekki, hann hefir sálina fyrir starffæri, hann, sem stjórnar sál-
inni að innan, hann er frumvitund þín, drotnandinn, sem drotnar
hið innra með þér að eilífu«.
Hins vegar geta eftirfarandi ummæli átt bæði við frumvitund
mannsins og allsherjar vitundina, sem liggur til grundvallar fyrir
hinni sýnilegu og ósýnilegu tilveru, því að frumvitund mannsins er,
að því er heilagar ritningar Indverja halda fram, sem geisli út frá
allsherjar frumvitundinni:
32