Jólablað félagsins Stjarnan í austri. - 24.12.1920, Blaðsíða 40

að vissu leyti talinn höfundur Tao-trúar, því að hann kom þessari
trú í það snið, sem hún var í, áður en hún tók að blandast Búddha-
trúnni. En frumdrættirnir í Tao-trúnni eiga auðvitað rætur sínar að
rekja til ómunatíða og eru að öllum líkindum eins gamlir og mon-
gólska þjóðgreinin.
Tao er, eins og gefur að skilja, hin æðsta guðshugmynd, sem er
að finna í trúarbrögðum Kínverja. Tao er uppruni allra hluta. Og hin
dulræna tilvera anda og guða, segir einn hinna helztu fylgismanna
Lao-tsze, spekingurinn Kwang-tsze eða Chuang-tsze, á einnig rót
sína að rekja til Tao. Tao er hinn heilagi smiður himinsins og jarð-
arinnar, því að Tao var til löngu áður en Tai-ki, þ. e. frumljós-
vakinn, sem allir hlutir eru gerðir úr, var til. Tao er hafið yfir allar
hugmyndir mannanna og þess vegna segir spekingurinn: Tao er
öllu ofar, en þó getur það ekki hátt heitið. Tao er öllu neðar, en
þó getur það ekki lágt heitið. Tao varð til löngu áður en himininn
og jörðin urðu til, en samt verður ekki sagt, að það hafi verið lengi
við líði. Tao er eldra en ómunatíðir, en þó getur það ekki gamalt
heitið. Menn geta öðlast Tao, en enginn getur eygt það. Tao getur
ekki breyzt, því að það er ekki undirorpið áhrifum tímans.
Kærleiksleiðin, segir hinn kínverski fræðari, er sú leiðin, sem
allir ættu að fara og liggur beinast til Tao, þ. e. kemur manninum
í samvitund við insta eðli tilverunnar, er önnur trúarbrögð nefna
guð eða drottin allsherjar. Og þess vegna segir Lao-tsze:
»Eg er þeim mönnum góður, sem eru mér góðir og eg er einnig
þeim góður, sem eru mér ekki góðir, svo að allir verði góðir. Og
eg er þeim einlægur, sem eru mér einlægir og eg er einnig ein-
lægur þeim, sem eru mér ekki einlægir, svo að allir verði ein-
lægir«.
Annars er Tao »ekki fjarlægt neinum af oss«, því að Tao er
fólgið í hverri einustu mannsál, en þó er sá munurinn á hinu guð-
dómlega Tao og hinu mannlega Tao, að hið fyrnefnda þekkir enga
38