Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1919, Blaðsíða 63

IÐUN'N 1
Er sócíalisminn í aðsigi?
221
Er með öðruin orðum hinn hagnýti sócíalismus
farinn að ryðja sér braut um lieiminn?
Stórmikið bendir til þessa og það meira að segja
1 öllum löndum og um allan heim. Heimurinn er að
smá-sócíaliserast, og það án þess að hann viti nokk-
urn hlut af, já, meira að segja viðast hvar án vilja
og vitundar og þó með aðstoð stóreignamannanna
sjálfra. Því að þeir eru einmilt með risafyrirtækjum
sínum að búa í hendur sócialismanum.
En hvernig ber að skilja þetta og hvernig getur
slíkt og því um líkt átt sér stað, svo að segja án
vilja manna og vitundar? Það er með þjóðfélagslífið
°g þróun þess eins og annað í heiminum, að það
lýtur ákveðnum lögum, sem ekki verður í móti mælt
°g engin ráð eru til að sporna við. Því eru þeir
ynenn hreint og beint lieimskir, sem halda, að þeir,
1 stað þess að reyna að skilja, hvað fram fer og
haga sér eftir því, geti látið sér nægja að spyrna við
broddunum, spyrna við flóðbylgju framþróunarinnar.
Enda verða þessir menn oft til í flóðinu eða skrið-
uoni, áður en þá sjálfa grunar.
En nú skal reynt að sýna, hvert þróunin í rnann-
^ífinu stefnir, að hún stefnir frá einkaeigninni og
einkaframlakinu að félagseign og félagsframtaki.
l'egar vélöldin hófsl undir lok 18. aldar, þá lýsti
Eún sér einmitt í því, að vélaiðnaðurinn sviftijhand-
Verksmennina einkaframtaki sínu. Eað, sem þeir
höfðu áður unnið í höndunum og liaft sér lil lífs-
viðurværis, var nú farið að vinna í vélum og verk-
srniðjum, sem stóreignamenn áttu; og áður en varði
Var allur verkamannalj'ðurinn orðinn að vinnuþræl-
11111 fáeinna stóreignamanna. En þeir færðust æ meir
°g meir í aukana og færðu út kvíarnar eftir því sem
Þeir auðguðust, unz þeir höfðu tekið miljónir manna
1 Þjónustu sína. En til þess að þeir gætu lagt æ
^Oeira og meira af framleiðslunni og heimsmarkað-