Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1919, Blaðsíða 74

232
Ágúst H. Bjarnason:
[ iðunn
teningsmetra.1) Þetta kostaði borgina hvorki meira
né minna en 88—90 milj. franka á ári, þangað til í
desbr. 1905, að borgin komst að kaupum á gasstöð-
inni. Og nú er borgin að ná upp því, sem hún hefir
lagt út áður með því að leggja að eins l3/» cent.
(c. 1 eyri) á teningsmetrann; en með þessu litla álagi
verður hún á 35 árum búin að ná inn öllum þeim
aukaútgjöldum, sem hún áður varð að borga í upp-
bót fyrir borgarbúa.
Annað ljóst dæmi þess, hversu mikinn hagnað
bæjarfélagið sjálft og borgarar þess geta haft áf því,
að eiga ýms stórfyrirtæki, þótt það starfræki þau
ekki, er neðanjarðarbrautin í París. Borgin tók það
að sér í upphafi að byggja alla þessa neðanjarðar-
braut, er nefnist Métropolitain og nú liggur eins
og net um þvera og endilanga borgina og gerir mönn-
um það kleifl að ferðast um hana horna og enda á
milli fyrir 10—18 au. Fyrstu árin frá 1900 —1912
starfrækti borgin sjálf brautina og hafði þá c. 8 milj-
kr. gróða upp úr henni; en á hinn bóginn hafði
verið eytt til hennar í nóvbr. 1913 hér um bil 342
milj. króna. Þá var rekstur brautarinnar seldur félagi
nokkru á leigu, þannig að félagið borgar bænum c.
4 au. af hverjum 2. flokks farseðli, en 7 au. af hverj-
um 1. fi. farseðli upp að ákveðnum fjölda farseðla
á ári, en nokkuð liærra úr því. Með þessu móti lær
borgin miklu meira en nemur afborgun og rentum
af höfuðstólnum og það alveg fyrirhafnarlausl. Oll
þau lán, sem tekin voru til þess að byggja brautina,
verða greidd að fullu árið 1979 og þá er brautin
orðin eign borgarinnar án þess að hún haíi koslað
borgarbúa grænan eyri í beina skatta. Þetta getur
nú heitið framtak og fyrirhyggja og sýnir bezt, hversu
borgir og lönd geta ráðist í miljóna fyrirtæki, án
þess að hætta til þess einum eyri, og þó haft ágætan
1) Paö þælti ekki hátt Iiér, 21 eyrir fyrir tcningsmetrann!