Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1926, Blaðsíða 59

IÐUNN
Andahyggjan og trúarbrögðin.
221
skap við sannleikann af ásettu ráði, þá getur þó verið
miklum misskilningi til að dreifa, enda er það svo. Og
í þeirri von er grein þessi rituð, að takast megi smátt
og smátt að eyða einhverju af þeim misskilningi. Með
sálarrannsóknum nútímans hafa menn tekið sér fyrir
hendur að rannsaka vandlega og til hlítar, eftir því sem
unt er, þá hæfileika mannkynsins, sem enn eru lítt
kunnir og eigi hafa vakið almenna athygli. Því að
til eru dulrænir hæfileikar, sem stundum eru nefndir
yfirvenjulegir hæfileikar, og hafa ekki enn hlotið sess í
rétttrúnaðar-sálarfræðinni, þótt sumir þeirra séu nú farnir
að ryðja sér braut til viðurkenningar í verki meðal
heimspekinga og lækna. Einn af þeim er fyrirbrigði dá-
leiðslunnar. Ekki er lengra síðan en þegar eg var á
æskuskeiði, að menn báru algerar brigður á dáleiðsluna,
og þá fáu, sem sannfærðir voru um hana, var siður að
nefna »skrumara og skottulækna». En nú er dáleiðslan
orðin allsæmilega viðurkend grein lækninganna.
Annar mannlegur hæfileiki, sem ekki hefir enn verið
rannsakaður að fullu, er dulskygnin, ásamt fjarhrifunum,
það er að segja: hæfileikinn til að öðlast vitneskju
annan veg en venjulegar leiðir skilningarvitanna, hvort
heldur er fyrir svokallaðan »hugarlestur«, sem enginn
hefir skýrt hvað er, eða með einhverjum enn óskiljan-
legra hætti, sem vér kunnum engin tök á. Fyrst um
sinn verðum vér að láta oss nægja að ganga úr skugga
um staðreyndirnar, en eftirláta framtíðinni skýringuna.
Slík hlutlaus bið er alvanalegur viðburður í heimi vís-
indanna. Vér þekkjum það frá nýjustu eðlisfræðinni —
og má þar nefna sem dæmi hið nýfundna »quantum«,
þyngdarlögmálið og samband vort vic eterinn yfirleitt.
Staðreyndir þekkja menn oft löngu áður en unt er að
skýra, hvernig á þeim stendur; já, meira að segja: jafn-