Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1926, Blaðsíða 36

198
Einar Benediktsson:
IÐUNN
leg sönnun finst um það, að hið erlenda konungsvald
var sjer meðvitandi siglingaskyldunnar eptir Gamla Sátt-
mála. Samkvæmt dómi rjettlætis og sanngirni fellur því
sök þessarar banvænu vanrækslu með öllum þunga á
hinn erlenda aðila. Hann svelti og afvopnaði hetjulýðinn
íslenska, er unnið hafði eitt merkasta frægðarverk
heimssögunnar, með námi Grænlands og síðan með því
að finna og stofna bólfestu í Vínlandi. Er enda gild
ástæða til þess að ætla, að valdstjórnirnar hafi látið sjer,
mjög snemma, liggja í ljettu rúmi fullnæging skyldunnar
á þeirra hlið.1) Þannig gerir Arni biskup í Björgyni
ráð fyrir þvt í brjefi til Þórðar biskups á Grænlandi að
lát Eiríks konungs Magnússonar (1299) kunni að hafa
verið ófrjett þangað vestur áratug síðar. Mætti og geta
þess að skiptapar nokkrir urðu að vísu skömmu eptir
að hið nýja fyrirkomulag stofnaðist, þar sem annálar
segja frá að týnst hafi Grænlandsfar með 40 mönnum
1265, og enn annað skip frá Grænlandi árið eptir við
Hítarnes, og ljetust þar 12 menn. Má vera að svo
mikið tjón meðal örfárra skipa á svo skömmu tímabili
hafa valdið óhug og lamað framtakssemi um samgöng-
urnar, og verður jafnframt að geta þess, að eflaust hafa
ófarirnar orðið miklu fleiri en sögur fara af í ritum
eða annálum. Einnig má nefna eitt dæmi til skýringar.
jóhannes páfi 21. skrifar erkibiskupi í Þrándheimi 1276
um innheimtu tíunda og gjörir ráð fyrir því að förin í
þessu skyni til Grænlands að meðtöldu ferðalagi í Græn-
landi og þaðan aptur mundi naumast nema öllu skemmra
1) Friörik II. býöur shipherra Kistiern Olborg „upp at sæchia
þær hafner i Grænlandi sem at i morg ar hafa verið okvnar" —
Þetta bendir tvímælalaust til eldri aflagðra siglinga (er samiö var
um í gamla sáttmála) sbr. Gr. H. M. III, bls. 203.