Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1926, Blaðsíða 37

IÐUNN
Orlög Orænlendinga.
199
en fimm árum.1) Að vísu var þá til þess ætlast að vitj-
að yrði hverrar kirkju innan Austur- og Vesturbyggða
og einnig áætlaðar tafir af hafísnum.
Til þess að rjettlátlega verði dæmt um siðferðisábyrgð
konunganna er ennfremur nauðsynlegt að líta á versl-
unarástandið heima hjá þeim sjálfum. Einmitt um líkt
leyti sem sáttmálinn gjörðist urðu þýsk Hansalög viður-
kennd af Bretastjórn. Liibeck og Hamborg samein-
uðust síðar og náði Liibeck svo stig af stigi önd-
vegisstöðu meðal þýskra verslunarbæja. Með því að
megintilgangur Hansasambandsins, einkum borganna við
Eystrasalt, var að tryggja verslunarleiðir milli vesturs og
austurs um þetta haf, komust Norðurlönd snemma í
fjandskap við hið mikla kaupveldi. Og einna verst urðu
þá Norðmenn farnir. Björgyn varð meginstöð Hansa-
oksins og um miðja 14. öld er verslun Noregs við
önnur lönd komin að mestu á hendur hins erlenda
sambands. En þó hjelt Noregur uppi forboðum gegn
verslun útlendinga við Grænland, sjerstaklega í því skyni
að auðga fjárhirslu konunganna. Þeir áskilja sjer svo
loks fullkomna einokun um verslun við Grænland (jafnt
sem ísland) og voru kaupför og farmar frá íslandi,
sem gerð voru þaðan utan, látin upptæk jöfnum hönd-
um þegar til Noregs kom.2) Markvert er það og að
einmitt nálægt sama tíma eru sagnir af 4 nafngreindum
skipum sem komu út til íslands (1343)3).
1) Qrl. H. M. III, bls. 91.
2) Lögmannsann. og Flateyjarann. Isl. bls. 279 og 408.
3) Hjer virðist ekki ósennileg tilgáta, að nóg hafi þótt lil þess
aö fullnægja skuldbindingum í Gmls. að 4 skip gengju til íslands
en 2 til Grænlands samkvæmt breytingarákvæði því, er sáttmálinn
heimilaði um skipatöluna, „eptir því sem konungi og bestu
mönnum þótti henta".