Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1926, Blaðsíða 34

196
Einar Benediktsson:
IÐUNN
í íslendingabyggðum á Grænlandi auk annara erfiðleika
af náttúrunnar völdum. Og í því sambandi verður þá.
einnig að hafa það hugfast, að goðorð Grænlendinga
voru, á sama hátt sem í móðurlandinu, bundin við fylg-
endur og liðsmenn höfðingjanna, en ekki við skipun
sókna nje sveita. En af því hlutu aptur umleitanir um
samþykki almennings við sáttmálann, að verða enn tor-
sóttari, eptir landsháttum í hinni fornu nýlendu vorri.
Svo rækilega hefur verið ritað um tildrög og afleið-
ingar þessa samnings, að því er snertir stjórnskipulega
og ríkisrjettarlega stöðu íslands, að hjer nægir að vísa
til þess, um samningseð/i sáttmálans. Meginástæðan,
grundvöllurinn undir stofnun hins æðsta framkvæmdar-
valds í báðum löndum, er sá, að íslendingar vildu friða
löndin og fá fast skipulag um erlend viðskipti. Hjer var
alls ekki að ræða um neina vopnakúgun. Það var ekki
rjettur hins sterkara er knúði þetta nýja fyrirkomulag
fram. Þessvegna gat konungur ekki einhliða haldið
samningnum fram, heldur tengdist gildi skuldbindingar-
innar, af hálfu Islendinga, algerlega við uppfylling skil-
yrða þeirra, er einvaldinn gekkst undir.
Sorgarleikurinn mikli, sá sem háður var í báðum lönd-
unum, eptir að einokunin hafði náð að brjóta niður mót-
stöðuafl íslendinga, verður að því er Grænlandi kemur
við, aðeins sjeður gegnum slæður þungra skugga. Það
er fremur grunur en vissa, sem hinar ýmsu kenningar
vísindamanna byggjast á í þessu efni. Ofriður við Skræl-
ingja, árásir og hernám af erlendum þjóðum, kynblöndun
við frumbyggjana, drepsóttir, hungursneyð og stranda-
Bönn, í sameining við vanrækslu á hinum umsömdu kaup-
siglingum til Grænlands, munu almennt teljast samstarf-
andi orsakir, þótt ein eða önnur megi verða sett í fyrir-
rúm eptir útlistun hinna eða þessara rithöfunda. Má og