Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1930, Qupperneq 68
62
Ungir rithöfundar.
IÐUNN
Næsta bókin, >Brúðarkyrtillinn«, er stórsaga, ogíhenni
er lýst mörgum atburðum. Málið á bókinni er fjölskrúðugra
og styrkara en á >íslenzkri ást«, og stíllinn er mjög svo-
glæsilegur á köflum. Lýsingarnar á íslenzkri náttúru eru
auðugar af tilbreytni, litum og angan, og töfrandi fagrar
eru þær sumar. Er yfir þeim ylur frá innilegri ást höf-
undar á landinu og magnþrunginni heimþrá, sem sýnir
honum það í fegurðarhillingu og fær hann til að safna
öllum þess dásemdum í eina sveit og umhverfi hennar.
Mætti kannske helzt finna það að þessari bók, að höf-
undur sé of fjarri veruleikanum, máli land og lyndi of
sterkum litum, lýsi öllu eins og það lítur út, þá er son-
artilfinningar hans, særðar af fjarvistum, hafa stækkað-
og litkað hvert og eitt og stefnt í hvirfingu því, sem
dreift er.
Annars sést það gjörla á bókinni, að Kristmann sér
möguleika þá, sem landið lér þjóðinni til vaxtar og við-
gangs, og að í henni búa miklir frumrænir kraftar og
fjölþættar gáfur, er veita ærin skilyrði til vegs og gengis.
... Og eigi síður sést hitt, að þrátt fyrir sonarlega ást
sína og aðdáun, gerir Kristmann sér grein fyrir hvað
verið mun hafa höfuðveila íslenzku þjóðarinnar um
langan aldur — og þá sérstaklega bændastéttarinnar,
sem fyrst og fremst er fulltrúi okkar gömlu menningar.
Skoðun Kristmanns í þessu efni kemur fram í lýs-
ingu hans á Birni bónda á Laxá. Björn er glæsilegur
maður og rösklegur, og menn hafa ástæðu til að ætla
að mikið verði úr honum. Sjálfur les hann um fram-’
kvæmdir og ætlar sér að gera mikið. Hann reisir loft-
kastala og dreymir fagra og tilkomumikla dagdrauma.
En þar við situr. Hann er barn þjóðar, sem hefir um
aldir verið kúguð og kvalin og hefir leitað sér uppreisnar
í draumum um feðranna frægð og glæsilegar dáðir, er