Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1930, Side 51

jðunn
Sérhætlir í shólamálum.
45
var af litlum efnum gerð, hefur orðið að því gagni, sem
raun er á orðin.
En þó þessu sé þannig varið, er engin ástæða til
þess að draga fiöður yfir erfiðleika sveitaheimilanna í
þessu efni. Þeir eru miklir og fara vaxandi, að sama
skapi sem munurinn á lífinu í sveitum Islands og kaup-
stöðum fer minkandi. Lífsbaráttan hefur harðnað. Mann-
fæðin er svo mikil, að það hefur víða gerbreytt heim-
ilisháttum öllum frá því, er fyrrum var. I önnum hvers-
dagslífsins verður alt það að sitja á hakanum, sem ekki
kallar að sem knýjandi nauðsyn. Farskólanum er ætlað
miklu meira af uppeldisstarfinu en hann getur í raun
og veru int af hendi. Menn sætta sig við það sem
nokkurn veginn sæmilegan uppeldisárangur, ef hægt er
að koma börnunum í gegnum lögboðið fullnaðarpróf
og fermingarundirbúning. En víða dettur engum í hug
að spyrja um það, hverja andlega tamningu barnið hafi
hlotið; hverja fágun siðgæðis, ræktun hugarfarsins og
herzlu viljans það beri úr býtum. Að kunna aðalefni
örfárra kenslubóka er ekki veigamikið veganesti út í
lífið. — Uppeldisáhrif sveitabarnsins hafa að vísu verið
samræmari og fjölbreyttari. Hins vegar er kunnáttan
Sötótt og alt of mikið bókarbragð að henni. Hún er
ekki tiltæk og frjó til þess að orka á athafnir barnsins
í daglegu lífi. Námsgreinarnar standa ekki í neinu lif-
andi samhengi við líf barnsins né lífsumhverfi, né inn-
byrðis hver við aðra. Það samhengi getur nærgætin
hönd sýnt barninu; en barnshugurinn finnur það ekki
sjálfur. Og þá útsýn, sem honum átti að gefa með nám-
inu, sú hagræna afstaða til umhverfis síns og verka sem
að er kept, verður honum lokaður heimur. Hér við bætist
enn fremur, að störf barnsins eru því einatt ekki sú hjálp
hl þess að öðlast vald yfir starfshæfileikum sínum sem