Kirkjuritið - 01.04.1972, Side 38

Tvær ritgeröir
Eftir Bjarna Eyjólfsson
Er verið var að safna efni til síðasta heftis Kirkjuritsins 1971, léði Bjarni Eyjólfsson því
tvœr ritgerðir úr fórum sínum. — Eftir hann liggur feikimikið safn slíkra handrita, er
skrifuð höfðu verið til flutnings ó fundum og samkomum, en voru ekki œtluð til birtingar
í blöðum. Þannig leit hann sjólfur á þessar tvœr ritgerðir, en hafði þó fallizt á, að
þœr yrðu birtar óbreyttar.
Kristniboðshreyfingin
Kristniboðshreyfingin er ekki neitt
nýtt fyrirbrigði í sögu kristninnar.
Hverjum manni er Ijóst, að í raun-
inni er hún ekkert annað en vaxtar-
broddur kristninnar. Síðast liðin 1900
ár hefur fagnaðarerindið breiðst út
um jörðina, að vísu mismunandi
hratt, en samt sífellt verið að breið-
ast út. Það er kristniboðið. Stundum
voru að vísu svo dauð tímabil í sögu
kristninnar, að vart var unnt að rœða
um útbreiðslu hennar. Samt var
aldrei alveg kyrrstaða. Kaþólska kirkj-
an hefur t. d. alltaf leitazt við að
vinna áhangendur meðal heiðinna
þjóða. Hins vegar er það sannleik-
urinn um mótmœlendakirkjurnar, að
fyrstu tvœr aldir í sögu þeirra, gœtti
kristniboðsins ekki. Það var meira að
segja svo, að ýmsir kirkjunnar manna
leituðust við að sýna fram á, að
kristniboðsskipanin œtti ekki lengur
við, hún hefði verið gefin postulun-
um einum. Þessar tvœr aldir vorLJ
aðeins nokkrir einstaklingar innan
mótmœlendakirknanna, sem skildO/
hver var ótvírœð skylda kristinnö
manna í þessum efnum.
Á átjándu öldinni spruttu upp ýms|r
lífsstraumar í kristninni. Mest ber þ°r
á vakningarhreyfingum þeim, sení1
hófust í Englandi, og höfðu svo gagn'
ger áhrif á enskt þjóðlíf og trúarli'f*
að sumir kunnustu sagnfrœðing°r
Englands hafa talið þœr hreyfingar
eiga sinn þátt í því, að ekki f°r 1
Englandi eins og í Frakklandi, þegar
stjórnarbyltingin hófst þar. Lífsstraum-
ar þessir höfðu komið ýmsum urn'
bótum að í þjóðfélagsmálunum, sV°
að jarðvegurinn var ekki fyrir hen^'
í Englandi, þegar frœ byltingar bai"'
ust út um Evrópu. Eitt af því, serT1
þá spratt upp, var kristniboðshreyf'
ingin í þeirri mynd, sem vér þekkjum
hana síðan.
Upphaf þessarar hreyfingar er
merkilegt. Aðalfrumherji hennar er
36