Kirkjuritið - 01.04.1972, Blaðsíða 89

mðsti bœnarstaður og höfuðatriði í
Verri kirkju. Altari getur staðið ó
tveirnur fótum eða fjórum eða sex.
ezt mun þó fara að jafnaði, að
Ur>dirbygging þess sé samfelld og í
sdrnu hlutföllum og borðplatan. Fró-
er að hafa ölturu eins og eld-
i,Usborð, þar sem borðplatan stendur
1 ' eða ekki út fyrir undirbygginguna
e9 svo er hún dregin inn við gólfið,
1 þess að prestur reki ekki tœrnar
0 harkalega í, ef hann gengur fast
u altarinu. Þó hefur maður ó til-
^nr>ingunni, að annaðhvort sé altarið
est vandlega í vegginn eins og eld-
usborðið, eða að það sé valt.
, v°rttveggja er óviðunandi. Altarið
a Qð vera bœði sjólfstœtt og stöðugt,
^nvel þótt það standi við vegg.
°rðplatan ó að standa vel útaf
Undirbyggjngunni ó alla vegu.
^Eskilegt er — jafnvel nauðsynlegt
~~~ að skreyta altari, það má gera
111 að fögru smiði, útskurði eða mál-
agUrn helgitáknum. Nauðsynlegt er,
þessi höfuðstaður kirkjunnar veiti
au9anu unað og hvíld, ekki sízt í
lriUrn snauðu, nýju kirkjum, sem
n9a augnfró veita.
^g^^S^ngast er, að altari sé úr timbri
í A S^e'n'‘ Steinölturu fóru að tíðkast
ki |UStur^'r^iunn' á 4. öld og í Vestur-
rj JUnn' um 600. Síðar varð megin-
^e9 a á Vesturlöndum að hafa þau
gte'ni. Sú undantekning var þó
not sem timburölturu voru, að
var matt' steinplötu, sem stundum
um QUS ^a9ð a altarið, en stund-
K II task og greypt í borðplötuna.
vj *a 'st það altarissteinn. Hann var
9 ur og á honum skyldi kaleikur-
'nn standa.
Altari á að vera traustbyggt úr
massivu efni. Óviðeigandi er að spón-
leggja, af því að þá er það ekki
ósvikið. Allur viður hefur sína feg-
urð, og er því engin nauðsyn að
hylja hann. Það eru óheilindi að láta
efni líta út fyrir að vera annað en
það er, en engin óheilindi — í hverju,
sem þau felast — mega nœrri koma
helgihaldi. Því er rétt, að altari sé
ómálað, nema ef máluð eru viðeig-
andi helgitákn á einhverja fleti þess.
Gera má fallegt altari úr ódýru efni,
ef saman fer þekking á efninu, verk-
kunnátta og kœrleiki til Guðs.
Stœrð altaris er breytileg eftir
stœrð kirkju nema hœðin, hún verður
að vera milli 98 og 102 cm. Yfir
102 cm má hún aldrei fara, hversu
stórt sem altarið er. Talið er, að altari
megi ekki minna vera en tveir metrar
á lengd og þá 80 cm á breidd. í
stórum kirkjum geta ölturu orðið
helmingi lengri, en þó aldrei yfir
1.20 m á breidd.
Allt frá byrjun fjórðu aldar hefur
þekkzt að setja himin (ciborium
magnum) yfir altari. Hvíldi hann á
fjórum súlum, sem ýmist voru úr tré
eða dýrari efnum. Voru bœði súlur
og yfirbygging skreytt, svo sem bezt
mátti. Stundum voru þessir himnar
hengdir neðan í loft kirkjunnar. Einn-
ig er til, að þeir hvíli á trjám, sem
standa út úr gafli kirkjunnar. Þetta
fer mjög vel í stórum kirkjum.
Fegursti altarishiminn í heimi er
talinn vera sá, sem Bernini teiknaði
og reisti yfir háaltari Péturskirku í
Róm. Trúlegt er, að þetta eigi eftir
að breiðast mikið út, einkum til að
87