Syrpa - 01.07.1915, Blaðsíða 7

SYRPA, I. HEFTI 1915
5
maður stór auðugur af fé og höfð-
ingi mikill. Hann hélt um all-langt
skeið Rangárvallasýslu. Enn eru
menjar Brynjólfs á Hlíðarenda—
kista ein afarmikily öll útskorin,
stendur þar í bæjardyrum, sem
Guðríður móðir hans hafði flutt
með sér frá Skálholti er hún var orð-
in ekkja og flutti til sonar sins.
Kista sú er kölluð biskupskista.
Eftir Brynjólf Thorlacíus bjó að
Hlíðarenda, teingdasonur hans, Sig-
urður Sigurðsson Björnssonar lög-
mans, landþingsskrifara. Kona Sig-
urðar var Helga Brynjólfsdóttir
Thorlacius. Bjuggu þau um 30 ára
skeið á Hlíðarenda við rausn mikla.
Sonur þeirra var sira Brynjólfur,
faðir síra Sigurðar prests á útskál-
um.
Eftir Sigurð landþingsskrifara,
bjó á Hliðarenda teingdasonur lians
Þorleifur sýslumaður Vilhjálmsson.
Hann var kvæntur málfriði Sigurð-
ardóttur. Bjuggu þau á Hliðarenda
til 1790.
Frá 1790-1819 bjó á Hliðarenda
Vigfús sýslumaður Thorarinsson,
sýslumans frá Grund, Jónssonar
frá Grenivík; kona Vigfúsar sýsl-
umans var Steinun Bjarnardóttir
Pálssonar, landlæknis og Rann-
veigar Skúladóttur Magnússonar,
landfógeta.' Sonur þeirra Vig-
fúsar sýslumans og Steinunar var
þjóðskáldið Bjarni Thorarinsson,
amtmaður á Möðruvöllum. Gamlar
sagnir eru í þeim sveitum að Vigfús
sýslumaður hafi á þingaferðum sín-
um um sýsluna látið bændur kyssa
á litla fingur sinn i gegnum grindur
sem sýslumans stúkan var mynduð
með i þinghúsunum. 1 þá daga
varð að vera skilrúm á millum sýslu-
manna og bænda. önnur saga var
af Vigfúsi Thorarinson, að eitt sum-
ar er verið var að binda töðu af
túni í svo kallaðri Kirkjubrekku á
Illíðarenda, sem liggur beint frá
bænum ofan að Þverá, að einn af
vinnumönnunum batt sátu og ein af
dætrum sýslumans með honum.
Vinnumaður lét hagldir snúa upp
mót brekkunni og stúlkan liggur á
sátunni. Áður hana varir er vinnu-
maður búinn að steypa henni yfir
sátuna undan brekkunni. Allmikil
gleði varð af þessu milli sýslumans-
dóttur og vinnufólksins. Sýslu-
maður sá út um glugga hvað gerðist
og þótti dóttur sinni óvirðing gjörð;
þrífur korða sinn, hleypur ofan
brekkuna i bræði mikilli; liyggur
liann að jafna sakir á vinnumanni
með korða sinum og leggur til lians
af alefli. Vinnumaður sá tilræðið,
þrifur báðuin höndum um korðann,
snýr hann i sundur i liöndum sýslu-
mans, brýtur liann þvi næst í smá-
stykki og kastar brotunum að sýslu-
manni og biður liann liirða og lieim
ganga, því sigurs þurfi liann aldrei
að vænta af fangbrögðum við sig.
Sýslumaður tók lieilræði vinnu-
manns og gekk lieim þegjandi.
Eins og sjá má hér að framan liafa
allmargir lieldri menn á Hliðarenda
búið, og flestir eða allir þeirra vel
að sér gjörir og höfðingjar miklir.
Sumir liverjir mestir virðingamenn
á landinu um sína daga. En nú
eru þeir huldir þoku, allir þessir
menn alþýðunni, nema Gunnar Há-
mundarson. Ávalt þegar rætt er um
I-Ilíðarenda er það í sambandi við
Gunnar, allur fjöldin af alþýðu veit
ekki að þar liafi aðrir höfðingjar
búið en hann.
Svo það er bóndinn en ekki em-
bættismaðurinn, sem hefir gjört
þann garð frægan.
Sigurður Jónsson.
(við Bantry-pósthús í N.-Dakota.)