Eimreiðin - 01.04.1939, Síða 37

eimreiðin
MESTI RITDÓMARI NORÐURLANDA
149
Þótt „Árið í Rípum“ sé ein af fegurstu bókum Bukdahls,
þrungin af orðavali og setningum, sem hníga í voldugum
byigjum eða hljóma frá næmstiltum strengjum, þá er hún þrátt
fyrir það ein af veigaminni bókum hans. Hann drekkur sig
svo öran af angan orðanna og endurtekur sjálfan sig svo oft,
að draumljúfur hreimur málsins verður kligjukendur, þegar
raaður aftur og aftur rekst á sömu setningar og orðmyndir.
Þegar Bukdahl hefur speglað til hlítar eldský hugans í hring-
iðustraumum ársins og lífsbaráttunnar í Rípum, dregur hann
UPP fánann yfir borg Braga. Með einstæðum fjálgleik, ram-
yrðum og rökfræðilegri festu lýsir hann mörgum dönskum
skáldum í næstu bók sinni, „Dansk Nationalkunst“ (Dönsk
þjóðarlist) 1929. Málið er skáldlegt, og þó slakar hann aldrei
a rannsókn þeirri, sem hann beitir við efnið. Hann sýnir hér
eins og annarsstaðar mikla hæfileika til að draga fram hin
þjóðrænu einkenni hjá skáldunum. Það gildir einu hvort það
eru kommúnistar, alþýðumenn eða þjóðernissinnar, þjóðar-
eðlið kemur fram hjá þeim öllum, bæði sem persónuleiki og
festa eða sem yfirskyggjandi ofurmagnandi kraftur, sem skap-
ar rótleysi og draumóra. Bezt kemur þjóðartilfinningin fram
a upplausnar- og breytingatímabilum. Þess vegna hefur Buk-
dahl dvalið við tímabilið 1809—14 og þær afleiðingar, sem
styrjöld Dana við England hafði á hugarfarið og þjóðlífið.
ðíiðurlægingin varð til þess að hugurinn beindist innáAÚð, og
þjóðarskrumið yfirskygðist af dýrustu verðmætum þjóðar-
eigindanna. Ennþá sterkari áhrif á hugarfarið höfðu þó Slés-
víkurstríðin 1848 og 1864, þegar Danmörk tapaði Suður-Jótlandi
H1 Þjóðverja. Þá varð landið fyrst fyrir alvöru áhrifalaust í
°llum heims-stjórnmálum. Þessi niðurlæging þjappaði fólkinu
ennþá fastara saman og vakti nýja tóna í andlegu lífi almenn-
lnSs, tóna, sem höfðu hljómgrunn í eðliseinkennum þjóðar-
mnar. Nú þýddu engin vígorð lengur. Nú var blátt áfram að-
eins um það að ræða, hvernig maður gæti bezt bjargað 'sér.
Skáldlistin verður þess vegna á næstu áratugum að miklu lejdi
oierkt baráttunni fyrir tilverurétti og lífsnauðsynjum þjóðar-
innar.
Meðan Bukdahl glímir við andleg stórmenni þessa tima,
finnur hann vakna í sér gnótt afls til að gagnrýna ennþá