Eimreiðin


Eimreiðin - 01.04.1954, Page 58

Eimreiðin - 01.04.1954, Page 58
130 ARABISKAR BÖKMENNTIR eimreiðin hættulegur falsspámaður. í bók sinni „Um hetjur og hetjudýrk- un“, sem út kom árið 1841, lýsti Carlyle honum sem einum af mestu spámönnum mannkynsins, og erfitt mun að hnekkja þeim ummælum með frambærilegum rökum. Um Kóraninn kemst Carlyle þannig að orði í sömu bók: „Múhameðstrúarmenn sýna Kóraninum svo mikla lotningu, að fáir kristnir menn munu sýna Biblíunni aðra eins. Hann er talinn fullkominn mælikvarði fyrir réttri breytni í lífinu, boðskapur, frá himnum sendur, til mann- anna, sem öllum beri að kynna sér. Dómararnir dæma eftir hon- um, öllum Múhameðstrúarmönnum ber að lesa hann. Þeir lesa hann á hverjum degi í musterum sínum---. í tólf hundruð ár hefur boðskapur hans hljómað daglega frá bænhúsunum til eyrna mannanna og hjartna. Vér höfum heyrt getið um doktora Mú- hameðstrúarmanna, sem hafa lesið hann sjötíu þúsund sinnum!“ Á 7. og 8. öld gerðu Arabar margar innrásir í nágrannalöndin, Sýrland, Persíu, Irak, Egyptaland, Norður-Afríku og Spán, og lögðu þau að meira eða minna leyti undir sig. í löndum þessurn stofnuðu þeir ríki undir arabiskri stjórn, og náði arabisk menning mikilli útbreiðslu á þessu tímabili, svo sem í ríkjum Serkja í Norður-Afríku og á Spáni. Vísindi og listir blómguðust, og ný stefna hófst í ljóðagerð, sem var í ýmsu frábrugðin hinni fornu ljóðagerð Araba. Skáldið Ómar ibn-abi-Rabiah (d. um 719) orti rómantísk ástaljóð, sem náðu miklum vinsældum, og fleiri skáld ortu í sama anda. Stjörnufræði og læknislist voru þau vísindi, sem mest voru iðkuð af Aröbum. Jafnframt urðu þeir fyrir menningaráhrifum frá Hellenum, Gyðingum, kristnum mönnum, Indverjum og fleiri þjóðum og trúarflokkum. Árið 772 kom óþekktur Hindúi til borgarinnar Bagdad og flutti með sér indversk rit um stærðfræði og stjörnufræði, sem þýdd voru á arabisku og höfðu mikla þýðingu fyrir arabisk vísindi. Meðal annars fengu Arabar þaðan töluorðin, en þaðan tóku svo vestrænar þjóðir þau upp. í Bagdad var settur á stofn eins konar háskóli, sem nefndist Hús vizkunnar, og var hann vígður árið 830. Varð þar miðstöð arabiskra vísindaiðkana, einkum í læknisfræði og stjörnufræði, en einnig málvísinda og bókmenntaiðkana. Á Spáni var reist önnur mikilvæg menningarmiðstöð, þar sem var háskóli Serkja í borg- inni Cordova. Við þann háskóla starfaði rithöfundurinn Al-Quli á ríkisstjórnarárum Hakams II (961—76). Hann reit meðal annars merkilega bók um fornmenntir Araba. Ibn-Abd-Rabbihi hét annað skáld, sem uppi var í Cordova á 9. öld og naut mikillar hylli fyrir Ijóð sín, enda gerði kalífinn hann að lárviðar-skáldi sínu. Þriðji

x

Eimreiðin

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.