Eimreiðin


Eimreiðin - 01.04.1954, Síða 58

Eimreiðin - 01.04.1954, Síða 58
130 ARABISKAR BÖKMENNTIR eimreiðin hættulegur falsspámaður. í bók sinni „Um hetjur og hetjudýrk- un“, sem út kom árið 1841, lýsti Carlyle honum sem einum af mestu spámönnum mannkynsins, og erfitt mun að hnekkja þeim ummælum með frambærilegum rökum. Um Kóraninn kemst Carlyle þannig að orði í sömu bók: „Múhameðstrúarmenn sýna Kóraninum svo mikla lotningu, að fáir kristnir menn munu sýna Biblíunni aðra eins. Hann er talinn fullkominn mælikvarði fyrir réttri breytni í lífinu, boðskapur, frá himnum sendur, til mann- anna, sem öllum beri að kynna sér. Dómararnir dæma eftir hon- um, öllum Múhameðstrúarmönnum ber að lesa hann. Þeir lesa hann á hverjum degi í musterum sínum---. í tólf hundruð ár hefur boðskapur hans hljómað daglega frá bænhúsunum til eyrna mannanna og hjartna. Vér höfum heyrt getið um doktora Mú- hameðstrúarmanna, sem hafa lesið hann sjötíu þúsund sinnum!“ Á 7. og 8. öld gerðu Arabar margar innrásir í nágrannalöndin, Sýrland, Persíu, Irak, Egyptaland, Norður-Afríku og Spán, og lögðu þau að meira eða minna leyti undir sig. í löndum þessurn stofnuðu þeir ríki undir arabiskri stjórn, og náði arabisk menning mikilli útbreiðslu á þessu tímabili, svo sem í ríkjum Serkja í Norður-Afríku og á Spáni. Vísindi og listir blómguðust, og ný stefna hófst í ljóðagerð, sem var í ýmsu frábrugðin hinni fornu ljóðagerð Araba. Skáldið Ómar ibn-abi-Rabiah (d. um 719) orti rómantísk ástaljóð, sem náðu miklum vinsældum, og fleiri skáld ortu í sama anda. Stjörnufræði og læknislist voru þau vísindi, sem mest voru iðkuð af Aröbum. Jafnframt urðu þeir fyrir menningaráhrifum frá Hellenum, Gyðingum, kristnum mönnum, Indverjum og fleiri þjóðum og trúarflokkum. Árið 772 kom óþekktur Hindúi til borgarinnar Bagdad og flutti með sér indversk rit um stærðfræði og stjörnufræði, sem þýdd voru á arabisku og höfðu mikla þýðingu fyrir arabisk vísindi. Meðal annars fengu Arabar þaðan töluorðin, en þaðan tóku svo vestrænar þjóðir þau upp. í Bagdad var settur á stofn eins konar háskóli, sem nefndist Hús vizkunnar, og var hann vígður árið 830. Varð þar miðstöð arabiskra vísindaiðkana, einkum í læknisfræði og stjörnufræði, en einnig málvísinda og bókmenntaiðkana. Á Spáni var reist önnur mikilvæg menningarmiðstöð, þar sem var háskóli Serkja í borg- inni Cordova. Við þann háskóla starfaði rithöfundurinn Al-Quli á ríkisstjórnarárum Hakams II (961—76). Hann reit meðal annars merkilega bók um fornmenntir Araba. Ibn-Abd-Rabbihi hét annað skáld, sem uppi var í Cordova á 9. öld og naut mikillar hylli fyrir Ijóð sín, enda gerði kalífinn hann að lárviðar-skáldi sínu. Þriðji
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Eimreiðin

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.