Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Síða 82

ANIMUS O G SKUGGI HELGU KARLSDÓTTUR
gimbrina standa við jötu inn við taðstál, þukluðu þeir um bakið á henni og sögðu:
„Ansi er þetta fallegt lamb", - en ljetu kyrt, - og hurfu frá við svo búið - Þegar þeir
eru farnir, bætir Helga á eldinn, og skíðlogar enn hjá henni. - En þegar risarnir eru
komnir hálfa leið heim, dettur einum þeirra í hug, hvort gráa gimbrin hafi nú ekki
verið stelpan, og hefir orð á því. Hinir fallast á það, - og snúa nú við. Þá geltir
Gullintanna. - „Af hverju ertu að gelta Gullintanna mín?" - „Gýgur er kominn að
garði." - „Þá er mál að fela sig, þó fyr væri, - verði jeg að trafakefli undir höfði
mjer." - Risarnir æða nú inn, - og ætla að grípa gráu gimbrina við taðstálið, - en
þar er þá engin kind. Þeir fálma sig þá inn í baðstofu, - rífa þar alt og tæta, - gá í
rúmið, - finna þar trafakeflið, handleika það og segja: „Þetta er laglegasta
trafakefli", - en láta þó alt kyrt, - og fara heim á leið, erindi ekki fegnir. - Helga
bætir enn á eldinn, og logar vel. - Þegar risarnir eru komnir heimundir hjá sjer,
dettur einum þeirra í hug hvort stelpan hafi nú ekki falið sig í trafakeflinu, hefir orð
á því við hina, og álíta þeir að það gæti meir en hafa verið. Snúa nú enn við. - Þá
geltir Gullintanna. - „Af hverju ertu að gelta, Gullintanna mín?" - „Gýgur er
kominn að garði." - „Þá mun mál að fela sig, þó fyr væri, - verði jeg að stjörnu uppi
á himni." - Nú troðast risarnir inn, - rífa upp rúmið og gá undir höfðalagið, - en
þar er ekkert trafakefli. Þeir leita um allan bæinn, og finna ekkert. Sneypast þeir þá
út. En þegar þeir líta í kringum sig, úti á hlaðinu, - sjá þeir eina stjörnu í loftinu -
og sjá nú ráðið, - sá stærsti stendur bíspertur á hlaðinu, - sá í miðið, klifrar uppeftir
honum og stígur á axlir hans,- og sá minsti klifrar uppeftir báðum og nær fótfestu á
öxlum þess efra, - og á nú að hremma stelpuna. En þegar hann glennir út greip-
arnar og býst til að klófesta hana, - hleypur hún niður, og segir: „Mæli eg um og
legg eg á að þið verði allir að steini - en engum þó að meini." Og að orðinu töluðu
var komin þarna myndarlegasta steinstytta - til prýði fyrir umhverfið. - Helga og
Gullintanna vóru nú lausar við illþýðið, og lifðu í ró og friði. Ekki er þess getið að
eldurinn hafi sloknað oftar, hjá Helgu, - og ekki heldur þess, hvort hún hafi fært sig
nær mannabygðum. Og ljúkum því þessari sögu.
(Tekið stafrétt eftir handriti Ástríðar Thorarensen)
Heimildir
Adam, J. M. 1985. Le texte narratif Traité d'analyse textuelle des récits. Paris, Nathan.
Arndal, Vibeke. 1993 [Fyrst útg. 1985]. Heksen i Háret. Kvindelig personlighedsud-
vikling i eventyr. Kobenhavn, Lindhardt og Ringhof.
Ástríður Thorarensen. [Um 1930 skv. viðtali við hana á snældu E68/10]. Gullin-
tanna. Ævintýri skráð eftir Guðrúnu Arnbjörnsdóttur á Flókastöðum í Fljóts-
hlíð. Ljósrit í skráðu þjóðfræðasafni Stofnunar Árna Magnússonar á íslandi.
Bottigheimer, Ruth B. 1987. Grimms' Bad Girls & Bold Boys. The Moral & Social Vision
of the Tales. London, Yale University Press.
80