Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Blaðsíða 36

SAMSTARF HEIMILA OG FRAMHALDSSKÓLA
með námi nemenda er mikið. Mikilvægt er að foreldrar geri sér grein fyrir því að
stuðningur þeirra og hvatning til að sinna heimanámi skilar sér oftast í betri
námsárangri (Hickmann o.fl. 1995:127-128). Almennt virðast þó foreldrar vera
nokkuð meðvitaðir um kosti samstarfs við framhaldsskólana og telja mikilvægt að
það verði eflt. Flestir foreldrar hafa kynnst samstarfi í grunnskólum og bregður því
oft við er þeir upplifa sambandsleysi framhaldsskólanna. A meðan ég hef unnið að
þessari rannsókn hafa margir foreldrar nemenda í framhaldsskólum tjáð mér að
þeim finnist sem nærveru þeirra sé ekki óskað í skólunum og að þeir fái það á
tilfinninguna að þeim komi ekki við það sem fer þar fram. Margir foreldrar vilja
hafa hönd í bagga með námi unglinga sinna og þeir vilja fá að fylgjast með því sem
gerist í framhaldsskólum. Þannig að þrátt fyrir lágan sjálfræðisaldur hingað til og
töluvert sjálfstæði íslenskra unglinga virðist stór hópur foreldra alls ekki tilbúinn að
sleppa af þeim hendinni við sextán ára aldur. Meirihluti sextán til átján ára ung-
linga er enn á framfæri foreldra og má því spyrja hvort foreldrar sem kosta börn sín
í nám eigi ekki rétt á að vita hvernig því miðar áfram.
Meirihluti kennara er hlynntur samstarfi við foreldra, en ítreka ber að lélegt
svarhlutfall gæti skekkt niðurstöðurnar. Af þeim kennurum sem svara telur meiri-
hluti að samstarf við foreldra geti skilað sér í auknum námsárangri nemenda, þeir
eru óánægðir með stöðuna eins og hún er nú og vilja aukið samstarf, án þess þó að
það þýði aukið vinnuálag á þá. Kennarar leggja nokkurn veginn sömu áherslur og
foreldrar á leiðir í samstarfi, þ.e. þeir vilja upplýsingagjöf milli skóla og heimila og
vilja alls ekki að foreldrar komi nálægt ákvarðanatöku eða stjórnun skólanna. Einn-
ig kemur fram að flestir kennarar telja mikilvægt að fá þjálfun í að eiga samskipti
við foreldra og þjálfun í viðtalstækni til að vera betur undir það búnir að takast á
við samstarf við heimilin. Konur í hópi kennara eru hlynntari samstarfi en karlar,
en ekki kom fram viðhorfamunur eftir aldri kennara.
Sumir kennarar bentu á að foreldrum væri alveg frjálst að hafa samband við
skólann ef þeir teldu þörf á því. En eins og fram hefur komið þá finnst foreldrum
sem þeir séu ekki velkomnir í skólann og eiga því erfitt með að eiga frumkvæði að
samstarfi. Fræðimenn hafa bent á að skólarnir hafi byggt upp múra milli sín og
heimilanna og að aðeins þeir sjálfir séu færir um að brjóta þá niður (Hamby
1992:59). Það kemur líka best út ef skólinn hefur frumkvæði að samstarfi og tekur
ábyrgð á því að viðhalda samstarfinu (Berger 1995:10). Einnig má spyrja hvaða
hagsmunum skólinn sé að þjóna þegar hann lætur það afskiptalaust að nemandi
mæti ekki lengur í skólann eða sinni ekki náminu.
Nokkrir kennarar og foreldrar bentu á að ýta bæri undir sjálfstæði nemenda í
framhaldsskóla, þeir þyrftu að læra að standa á eigin fótum og bera ábyrgð á
hegðun sinni og afleiðingum hennar. Eins og Hamby (1992:55) bendir á er markmið
með samstarfi heimila og framhaldsskóla alls ekki að taka ábyrgð af nemendum.
Markmiðið er frekar að veita foreldrum upplýsingar um daglegan vinnustað ung-
linga sem skapa umræðugrundvöll og góð tækifæri til að leggja unglingum lið ef
eitthvað kemur upp á. Samstarf heimila og skóla er forvörn og það er nokkuð ljóst
að skólarnir hafa engu að tapa í þessum efnum. Slíkt samstarf hefur alltaf jákvæð
áhrif á skólastarf, það getur verið margvíslegt og fer nokkuð eftir áherslum sam-
34