Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Blaðsíða 77

Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Blaðsíða 77
KRISTÍN UNNSTEINSDÓTTIR mörgu stigum gullgerðarferlisins. í gullgerðarlistinni er eldurinn primus motor og slokkni hann er allt glatað. Jung leit á gullgerðarlistina sem ferli innri sálfræðilegrar þróunar í gullgerðarmanninum sjálfum og efnabreytingarnar og efnahvörfin sem breytingar á persónuleika hans (Storr 1973:92). Oftast stendur eldurinn fyrir tilfinningar og ástríður sem geta annaðhvort brunnið til ösku eða varpað ljósi. í öllum töfrum slegnum og trúarlegum helgiathöfnum er eldurinn gæddur heilögum eiginleikum sem búa yfir krafti til breytinga (von Franz 1989:100, 179). Án tilfinningahita verður hvorki þróun né nær manneskjan hærra vitundarstigi. Þetta er engin ný kenning eða staðhæfing heldur hefur þessi vitneskja fylgt manninum lengi. Þess sér víða stað, þannig segir til dæmis í Opinberunarbók Jóhannesar 3,16 (Nýja testamentið og Sálmarnir 1994:437): En afþví að þú ert hálfvolgur og hvorki heitur né kaldur, mun ég skyrpa þér út af munni mínum. I eldinum sameinast ljós og hiti og þessir þættir geta táknrænt staðið fyrir visku og kærleika. I einu af indversku launhelgiritunum, Brihadaranyaka-Upanishad, segir að maðurinn þurfi bæði á ytra og innra ljósi að halda (Launvizka Vedabóka. Uphanis- hadur 1977:102); „En þegar sólin er sezt, máninn er genginn undir, eldurinn slokknaður og ekkert hljóð heyrist, hvað er þá Ijós mannsins?" „Þá er sjálfið Ijós hans,... ogíIjósi sjálfsins vinnur maður oghvílist,fer og kemur." „Hvað er sjálfið?" „Það er lífsvitundin umvafin skynjunum; hún er Ijós í hjarta." Áður en Helga nær endanlega valdi á eldinum þarf hún að ganga í gegnum þrjár prófraunir sem eru undirstrikaðar með hamskiptum. Raunar má segja að áður en að hamskiptunum kemur þreytir Helga sína fyrstu prófraun sem felst í því að hleypa í sig kjarki og leggja af stað til risanna í leit að eldi. Gullintanna töltir í hælinn sem kannski gerir útslagið. Helga þreytir því alls fjórar prófraunir og kemur það vel heim og saman við þá skoðun von Franz að þrátt fyrir allt tal um þrítöluna í ævintýrum sé fjórtalan nær lagi. Fyrst séu tekin þrjú skref og síðan eitt í viðbót sem feli í sér lausnina (von Franz 1989:86-87). J. C. Cooper bendir á að þrítalan standi fyrir virka sköpun, sem birtist til dæmis í fæðingu, lífi og dauða eða fortíð, nútíð og framtíð, en fjórtalan tákni aftur á móti stöðugleika sem komi fram í árstíðunum fjórum, fjórum heimshornum eða fjórum örmum krossins (Cooper 1993:223-224). Umbreyting Helgu - gimbur, trafakefli og stjarna Eins og fram hefur komið liggur leið mannsins til þroska gegnum einsömunarferlið að mati Jungs. Leið Helgu karlsdóttur til einsömunar liggur eins og allra annarra gegnum umbreytingu. í ævintýrinu birtist umbreyting hennar táknrænt sem gimbur, trafakefli og stjama. Þegar þær Helga og Gullintanna eru komnar heim með glóðina úr helli risanna og það er farið að rjúka og loga glatt í kotinu geltir Gullintanna úti á hlaðinu og gefur þá skýringu að gýgur sé kominn' að garði. Þá segir Helga: 1 Samkvæmt íslenskri orðabók (Árni Böðvarsson 1976:210) merkir orðið gýgur tröllkona og er kvenkynsorð, en í þessu ævintýri er bersýnilega átt við risa eða tröllkarl. í ævintýrinu notar skrásetjari orðið í karlkyni. 75
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Uppeldi og menntun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.