Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Blaðsíða 15

ÁGÚSTA PÁLSDÓTTIR
um barna sem höfðu áhuga á að lesa og þeirra sem lásu lítið. Mestur var munurinn
meðal elstu kynslóðarinnar. Nær allir afar og ömmur þeirra barna sem höfðu áhuga
á því að lesa lásu mikið í tómstundum sínum, en það á einungis við um helming af
öfum og ömmum þeirra barna sem höfðu lítinn áhuga á lestri. Meðal foreldra
barnanna var munurinn minni. I báðum hópum var að finna fjölskyldu þar sem
hvorugt foreldranna hafði áhuga á lestri. En jafnframt hafði a.m.k. annað foreldri,
sex þeirra sjö barna sem lásu lítið, áhuga á tómstundalestri og hefðu því átt að geta
verið fyrirmynd að því að lesa í tómstundum sínum. Hér á eftir verða rakin nokkur
helstu atriði sem greindu að fjölskyldur þeirra barna sem lásu í tómstundum sínum
og þeirra sem höfðu lítinn lestraráhuga.
Tómstundavenjur og lestraráhugi
Þegar tómstundavenjur foreldra og barna voru bornar saman kom í ljós að venjur
barnanna endurspegluðu í stórum dráttum venjur foreldra þeirra. Auk þess mátti
oft sjá að tómstundavenjur foreldra barnanna, afa þeirra og amma, voru svipaðar.
Jafnframt komu fram vísbendingar um að samhengi geti verið milli þess hversu
áhugasöm bömin voru um lestur og hvernig tómstundavenjum þeirra í heild var
háttað, því áhugamál þeirra barna sem lásu mikið voru fjölbreyttari en þeirra sem
lásu lítið.
Börn sem voru áhugasöm um að lesa tóku yfirleitt þátt í félagsstarfi á fleiri svið-
um en þau sem lásu lítið. Þó svo að dæmi væru um að börn sem höfðu lítinn áhuga
á lestri notuðu töluverðan tíma til að stunda félagsstarf þá beindist áhugi þeirra að
færri sviðum. Munurinn á hópunum tveimur varð enn ljósari þegar skoðuð var
þátttaka í menningarviðburðum og hvernig bömin notuðu fjölmiðla. Hjá börnum
sem höfðu lítinn áhuga á lestri var þátttaka í menningarviðburðum almennt lítil og
notkun á fjölmiðlum einkenndist oft af mikilli notkun myndmiðla, eða lítilli notkun
fjölmiðla almennt. Þau börn sem höfðu áhuga á lestri tóku gjarnan þátt í fleiri
menningarviðburðum og notuðu fleiri tegundir fjölmiðla. Tómstundaiðkun þessara
barna einkenndist af meiri breidd og það virðist sem foreldrar þeirra hafi vakið
athygli þeirra á ýmsum möguleikum í sambandi við tómstundastarf og að lestur
hafi verið þar á meðal.
Niðurstöðurnar benda til að samhengi sé milli tómstundavenja foreldra og
barna og að foreldrar þeirra barna sem höfðu áhuga á lestri hafi hvatt þau til fjöl-
breytni í tómstundastarfi.
Lestrarvenjur foreldra
Eitt af því sem greindi foreldra barnanna að var á hvaða tíma dagsins þeir lásu. Ein
af mæðrunum sagði að hún hefði sem barn aldrei séð móður sína lesa og það var
ekki fyrr en hún var sjálf orðin fullorðin að hún vissi að móðir hennar var í raun
mjög áhugasöm um lestur. Hún sagði:
Það skiptir líka tniklu máli að þau sjái að við erum að lesa. Að fullorðna fólkið sest
niður með bækur og er að lesa. Ég held að það sé nauðsynlegt fyrir lestrarlöng-
unina að börn sjái að þetta er eðlilegur og skemmtilegur hlutur.
Þau börn sem voru áhugasöm um að lesa áttu foreldra sem lásu jafnt að degi til sem
13