Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Blaðsíða 74

Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Blaðsíða 74
ANIMUS OG SKUGGI HELGU KARLSDÓTTUR innsæi, sem eru mest einkennandi fyrir viðkomandi einstakling (Jung 1966:297). Því sterkari og stífari sem hin félagslega gríma mannsins er og því meira sem hann samsamar sig henni því fremur afneitar hann öðrum mikilvægum þáttum persónu- leikans. Þessir þættir eru bældir í dulvitundinni og mynda skuggann. Skuggi Helgu - tíkin Gullintanna Dulvitund mannsins býr yfir skuggahliðum sem einstaklingurinn verður að horfast í augu við á leið sinni til þroska. En að slíkum átökum loknum getur skugginn orð- ið meðvitaður hluti sjálfsins og ljáð eiganda sínum ómetanlegt innsæi. Slíkur skuggi Helgu karlsdóttur birtist sem tíkin Gullintanna, en skugginn er ævinlega af sama kyni og sá sem ber hann. í skugganum eru fólgnir þættir sem mynda á einhvern hátt mótvægi við sjálfsvitundina. Þar sem skugginn er dulvitaður er hann frum- stæðari og ómótaðri en þeir þættir sálarlífsins sem náð hafa upp í vitundina. Einnig er að finna í skugganum hliðar sem maðurinn hefur bælt af því hann blygðast sín fyrir þær; óviðurkvæmilegar óskir og geðshræringar sem eru ósamrýmanlegar félagslegum viðmiðum og félagslegu grímunni. Eins og bandaríski greiningarsálfræðingurinn June Singer bendir á er skugginn hins vegar nauðsynlegur þáttur í manninum því án hans væri maðurinn holur (1995:165). Þess ber að geta að skugginn býr venjulega einnig yfir kostum, sem eru sjálfsvitundinni nauðsynlegir, en þeir birtast þannig að erfitt reynist að aðlaga þá vitundinni. Eigi það að takast er nauðsynlegt að einstaklingurinn kalli fram í sjálfsvitund sína lítillæti og enn fremur víðsýni (von Franz 1990b:170-171, 175). Því bældari sem skugginn er því neikvæðari og hættulegri verður hann. Helga er hins vegar í afar opnu og góðu sambandi við þennan hluta dulvitundar sinnar enda reynist tíkin henni hinn besti ráðgjafi. Eftir að foreldrarnir eru báðir fallnir frá, eða með öðrum orðum eftir að Helga þarf í æ ríkari mæli að fara að treysta á sjálfa sig, verður Gullintanna henni „ómetanlegur félagi" eins og segir í ævintýrinu. Þegar á reynir gerir Gullintanna Helgu viðvart með því að gelta og Helga leggur eyrun við, tekur mark á tíkinni og spyr: „Afhverju ertu aðgelta, Gullintanna mín?" Gullintanna svarar að bragði: „Gýgur er kominn aðgarði." Ekki er tilviljun að hundur er valinn til þess að gegna hlutverki skugga sem stendur tiltölulega nálægt vitundinni og á greiðan aðgang að sjálfsvitundinni. Hundur er sú skepna sem mest hefur hænst að manninum og hefur reynst honum hinn tryggasti þjónn. Hundur stendur vörð um húsbónda sinn og í grískri goðafræði er varðar- starf þríhöfða hundsins Kerberosar tengt undirheimum þar sem hann stendur vörð um landamæri þessa heims og annars. Einnig er hundur tákngervingur fyrir guð- inn Hermes sem í grískri goðafræði fylgir hinum dánu til undirheima. Hermes naut leiðsagnar hundsins Síríusar sem var „hin alltsjáandi árvekni" (Cooper 1993:50, 92). Tíkin Gullintanna stendur vörð um Helgu og vísar henni leið um undirheima sálarlífsins, dulvitundina, í átökum við þau öfl sálarinnar sem liggja enn dýpra en skugginn. Þessi öfl eru animus sem birtist í hinum frumstæðu risum en vikið verður nánar að þeim síðar. 72
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Uppeldi og menntun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.