Tímarit lögfræðinga - 01.10.1999, Page 21

Ljóst er því, að mistök þinglýsingarstjóra lágu fyrir. Það er hins vegar eigin sök
H, sem fólst í því að nota sex vikna gamalt veðbókarvottorð við samningu
skuldabréfins, sem leiðir til algers brottfalls bótaréttar hans.
H 1995 2480
Verðbréfasjóðurinn V, sem rekinn var af verðbréfafyrirækinu S, fékk framselt
skuldabréf upphaflega að fjárhæð kr. 1.250.000. Skuldabréfið var gefið út af hluta-
félaginu Skipagötu 13, Akureyri og tryggt með 2. veðrétti og uppfærslurétti í húsinu
Skipagata 13, ásamt lóðarréttindum. Utgefandi framseldi öðru tengdu hlutafélagið
skuldabréfið, sem svo aftur framseldi það til S, en í framhaldi af því keypti V það.
Skuldabréfið komst í vanskil og var húsið Skipagata 13 selt nauðungarsölu til fulln-
ustu á áhvílandi veðskuldum. Við nauðungarsöluna kom í ljós, að húsið var án lóðar-
réttinda og hafði svo verið lengi. V var hæstbjóðandi og fékk eignina útlagða sér.
Honum var síðan gert að fjarlægja húsið og fékk hann ekkert fyrir það. Hann taldi
sig verða fyrir miklu tjóni við það að fá ekki fullnustu kröfu sinnar og verða að auki
fyrir kostnaði við að fjarlægja húsið o.fl. V höfðaði mál á hendur nkissjóði til heimtu
skaðabóta vegna tjóns síns og byggði kröfuna á 49. gr. þinglýsingalaga. I dómi
Hæstaréttar er á það fallizt, að þinglýsingarstjóra hafi orðið á mistök, þar sem hann
hefði látið undir höfuð leggjast að gera þá athugasemd, að þinglýst lóðarréttindi væm
ekki fyrir hendi. Síðan segir, að S sé fyrirtæki, sem kaupi og selji verðbréf og að
upplýst sé, að starfsmenn þess hafi ekki aflað neinna gagna áður en skuldabréfið var
tekið til sölumeðferðar og V hafi keypt bréfið samdægurs. Er tekið fram í forsendum
dóms Hæstaréttar, að veðbókarvottorð eða ljósrit úr þinglýsingabók ,,... hefði borið
með sér, að eitthvað var athugavert við lóðarréttindin og vottorð frá Fasteignamati
ríkisins hefði sýnt, að engin lóðarréttindi fylgdu eigninni“. Þá er vísað til þess, að
eignin var í uppboðsmeðferð og þeim, sem fylgdust með málefnum Akureyrarbæjar
mátti vera kunnugt um, að lóðarréttindi vom að minnsta kosti umdeild. Með vísan til
þessa er talið, að verðbréfafyrirtækið hefði komizt að því með lágmarksaðgæzlu, að
engin lóðarréttindi fylgdu eigninni. Hefðu starfsmenn þess sýnt af sér svo stór-
kostlegt gáleysi, að það ætti að leiða til þess að sýkna bæri ríkið af skaðabótakröf-
unni.
Hér er svipuð staða uppi og áður. Fallizt er á mistök þinglýsingarstjóra, en
eigin sök leiðir til algers brottfalls bótaréttar. Sýnist á því byggt, að gera eigi
ríkari kröfur til tjónþola í þessu máli, þar sem hann sé verðbréfasjóður og hafi
fengið bréfin frá verðbréfafyrirtæki. í þessu sambandi eru umhugsunarverð hin
tilvitnuðu orð í forsendunum, þar sem byggt á er getgátum um það, hvað skjöl,
sem ekki voru gefin út, hefðu borið með sér. Einnig er umhugsunarvert, að
byggt sé á því í forsendum, hvað þeim sem eitthvað fylgdust með málefnum
Akureyrarbæjar mátti vera kunnugt. Verðbréfasjóðurinn og verðbréfafyrirtækið
voru ekki með starfsstöðvar á Akureyri.
H 1995 2886
B var sölu- og þjónustuaðili fiskvinnsluvéla. Hann hafði selt E fjölda fiskvinnsluvéla
og sinnti viðgerðar- og viðhaldsþjónustu við þær. E lenti í vanskilum við B og varð
að ráði, að E gaf út skuldabréf í nóvember 1991 til tryggingar greiðslu skuldar
173