Tímarit lögfræðinga - 01.10.1999, Side 38

sanngjamt er að œtlast til að hann starfi við. Og í athugasemdum segir: Við
slíkt sanngirnismat koma einkum til álita andlegir og líkamlegir hœfileikar
tjónþola, verkkunnátta hans, menntun og aldur. Að mínum dómi er það ill-
mögulegt að gera slíkt persónubundið mat svo að vit sé í og gildir það eins þó
um fullorðinn einstakling sé að ræða sem kominn er til starfa í atvinnulífinu.
Vísast um þetta til bæklingsins Slysabætur og íslensk skaðabótalög, sem ég
skrifaði árið 1995. En setjum svo að örorka sé metin 5%, þ.e. helmingur af
miskamatinu.
Að því er snertir launin, sem miða á við, þá kemur fram í athugasemdum
með frumvarpi til laganna að nota eigi lágmarkslaunin 1.200.000 krónur, þegar
um er að ræða böm yngri en 18 ára. Þá verður árlegt tap 60.000 krónur og
örorkubætur 60.000x17,990 (réttindataflan) = 1.079.000 krónur. Þetta er geysi-
mikil hækkun frá því sem var fyrir breytinguna. Ef örorkan er metin 10% í stað
5%, sem eins gæti orðið, þá verða örorkubæturnar tvöfalt hærri, 2.159.000
krónur í stað 480.000 króna samkvæmt lögunum eins og þau voru.
Um unglinga 18 ára og eldri er meiri óvissa um viðmiðunarlaunin. I
athugasemdum segir: I tilviki námsmanns yrði almennt að líta til mismunar á
atvinnutœkifœrum fyrir og eftir slys. Við þœr aðstœður að námslok tengd
staifsferli eða starfsréttindum megi teljast fyrirsjáanleg yrðu þó metnir
möguleikar námsmannsins til þess að gegna því starfi sem hann stefndi að með
menntun sinni.
Þetta þýðir væntanlega að sé unglingur í iðnnámi þá skuli miða við tekjur í
iðngreininni. Það mundu nú vera yfir 2 milljónir króna á ári, miklu hærra heldur
en lágmarkslaunin. Sé um menntaskólanema að ræða þá fellur hann líklega
undir lágmarkslaunin. Þá kemur fram óþolandi misræmi ef iðnneminn á að fá
miklu hærri bætur en menntaskólaneminn fyrir sama tjón.
Hér er komið að grundvallaratriði í þessum málum. Þegar um er að ræða
bætur fyrir slys á bömum eða unglingum verða þær að vera staðlaðar. Það
gengur ekki að fara eftir því hvaða námsgrein menn eru að læra, ættemi, búsetu
eða hverju öðru sem mönnum kann að detta í hug. Það verður einfaldlega ekki
þolað. Þá kemur upp staða hliðstæð þeirri sem varð í Noregi eftir dóm í Trine-
málinu svokallaða. Lítil stúlka, Trine, sem átti heima í Norður-Noregi, fékk
dæmdar slysabætur sem voru lægri en hliðstæðar bætur hefðu orðið í Suður-
Noregi. Byggt var á því að tekjur væru lægri í Norður-Noregi. Þetta leiddi til
þess að sett voru lög sem bönnuðu slíka mismunun í bótum.
I athugasemdum frumvarpsins segir: Mat á fjárhagslegri örorku bams
verður að fara eftir stöðluðum reglum, þar eð vart eru tiltœkar efitislegar
viðmiðanir í hinum einstöku tilvikum. Þetta þýðir í raun að ekki er ætlunin að
gera sérstakt fjárhagslegt örorkumat, heldur verður það leitt af læknisfræðilega
matinu. Þama er því dregið í land með að gera eigi sjálfstætt fjárhagslegt
örorkumat fyrir alla slasaða. En ekkert er sagt um það í lögunum hvemig hinar
stöðluðu reglur skuli vera.
190