Tímarit lögfræðinga - 01.10.1999, Side 41

ekki endilega þegar hún kveður upp úrskurð sinn. Setjum svo að hinn slasaði sé
bæjarstjóri á háum launum. Þá getur verið álitamál hvort bæjarstjóralaunin
verða lögð til grundvallar eða laun fyrir starf sem ætla má að taki við af hinu.
Þama getur orðið fullkomið ósamræmi milli örorkumats og viðmiðunarlauna.
Það er ekki örorkuprósenta í hundraðshlutum sem nota þarf við úrlausn
slysamála heldur árlegt tap eða þó öllu heldur tap yfír starfsævina. Þess vegna
hefði hlutverk Örorkunefndar átt að vera að meta tap í krónum en ekki prósent-
um. Þá kemur það af sjálfu sér að nefndin athugar tekjur hins slasaða eins og
aðra þætti. í Örorkunefnd ættu ekki að vera tveir læknar heldur frekar einn
læknir og hagfræðingur auk lögfræðings. Best væri að Örorkunefndin gerði
tillögu um bótaupphæð. Það er hvort sem er upphæðin sem málið snýst um.
Örorkuprósenta í hundraðshlutum mun hvergi þekkjast í lögum nema í
Danmörku og svo hér. Þar gjöldum við þess að hafa slysast til að þýða dönsku
lögin sem eru ekkert lík neinum öðrum skaðabótalögum.
6. HVERS VEGNA GENGUR SVO ILLA AÐ BÚA TIL NOTHÆF
SKAÐABÓTALÖG?
Frumástæðan er auðvitað sú hvernig farið var af stað, þ.e. að þýða dönsk lög
á íslensku. Slíkt hefði getað gengið ef dönsku lögin hefðu verið góð og t.d. lík
skaðabótalögum annara þjóða. En svo er ekki. Verður nánar fjallað um það
síðar.
En sé horft á einstaka efnisþætti stafa vandræðin af því að reynt er að setja
upp nákvæmar reiknireglur til ákvörðunar bóta. Það kemur m.a. fram í rétt-
indatöflunni sem felur ekki aðeins í sér forsendur um dánarlíkur og örorkulíkur
heldur einnig breytingar launa með aldri og skattfrádrátt. Þessa þætti er einfald-
lega ekki hægt að binda alla saman í eina töflu svo viðunandi sé og því verður
útkoman vitleysa.
Um leið og sumir þættir eru reyrðir í viðjar einnar töflu þá er annað, sem
byggt er á, einstaklingsbundið. Er þar fyrst að nefna örorkuprósentuna. Ef
maður missir vísifingur þá er eðlilega metin læknisfræðileg örorka sem er 10
stig. En síðan á að kanna feril einstaklingsins og allar aðstæður hans og meta
hve mikinn hundraðshluta af tekjum sínum hann muni missa vegna slyssins. Á
öðrum vettvangi á svo að ákvarða hvaða viðmiðunartekjur skuli nota. í þessu
felst tvískinnungur þar sem sum atriði eru negld föst en önnur tekin til ná-
kvæmrar skoðunar.
Hjá öðrum þjóðum, að Dönum undanskildum, eru reglur um ákvörðun bóta
fyrir varanlegt tekjutap ekki bundnar í lög. Sums staðar eru engin skaðabótalög
og ráða dómstólar þar ferðinni eins og hér var fram til 1993. Annars staðar þar
sem skaðabótalög eru ákveða þau ekki hvemig reikna skuli bætur fyrir varan-
legt tekjutap nema mjög lauslega. Sem dæmi má taka sænsku skaðabótalögin.
Þar segir í lauslegri þýðingu: „Bætur fyrir tekjutap skulu vera mismunur þeirra
tekna sem hinn slasaði hefði haft ef hann hefði ekki orðið fyrir slysinu, og
þeirra sem ætla má að hann geti haft þrátt fyrir slysið fyrir vinnu sem svarar til
193