Tímarit lögfræðinga - 01.12.1999, Blaðsíða 68

þess að gagnstefna, án tillits til þess hvort vamaraðili eigi heimili í samn-
ingsríki.116 Þá er heimilt að beita ákvæði 3. tölul. 6. gr. án tillits til þess á hvaða
grundvelli varnarþing í aðalsök er byggt, en hinu sama gegnir um 2. tölul. 6. gr.,
sbr. hins vegar 1. tölul. 6. gr.117
í Danvœrn málinu118 var því slegið föstu að 3. tölul. 6. gr. taki einungis til
gagnkröfu í máli til sjálfstæðs dóms. Heimildin nær hins vegar ekki til þess þeg-
ar varnaraðili hefur einungis uppi kröfu til skuldajafnaðar, enda feli það ein-
ungis í sér varnir gegn aðalkröfu sóknaraðila. Evrópudómstóllinn vísaði m.a. til
þess að í frönskum, enskum, þýskum og ítölskum rétti væru sjálfstæð hugtök
notuð yfir þessar tvær tegundir af gagnkröfum. Það færi því eftir landsrétti
hvaða vamir mætti hafa uppi og hver væru skilyrði þeirra. Gagnkröfu sem
einungis er gerð til skuldajafnaðar má því hafa uppi án tillits til skilyrðanna í 3.
tölul. 6. gr. I íslenskum rétti er þessi heimild í 1. mgr. 28. gr. eml.
Loks skal þess getið að varnarþingssamningur útilokar ekki beitingu 3. tölul.
6. gr., svo fremi sem uppfyllt er það skilyrði að aðalkrafa og gagnkrafa séu
gagnkvæmar. Þó verður að gera þann fyrirvara að það stríði ekki gegn berum
orðum eða markmiði varnarþingssamningsins að taka gagnkröfuna til meðferð-
ar með þessum hætti.119
3.3.12 Fasteignavarnarþing
Ef vamaraðili er lögsóttur vegna réttinda yfir fasteign samkvæmt 16. gr. skal
höfða málið fyrir dómstóli þar sem fasteignin er. Samkvæmt 4. tölul. 6. gr. má
við slíka kröfu bæta öðrum kröfum um réttindi yfir fasteign sem sameina má
því máli sem fyrir er, þ.e. ef kröfur eru samrættar.120 Reglan hefur það að mark-
miði að sameina mál um annars vegar persónulega skuld og hins vegar um rétt-
indi yfir fasteign.121
Þegar tiltekinn aðili á veðrétt í fasteign, veðhafi, eru aðstæður oft þær að eig-
andi fasteignarinnar, veðþolinn, er persónulega ábyrgur fyrir veðskuldinni. Þess
vegna er heimilt í mörgum samningsríkjunum að sameina kröfuna um persónu-
lega skuld veðþolans og mál varðandi fullnustu á veðkröfunni. Þetta gerir að
sjálfsögðu ráð fyrir því að dómstóllinn, þar sem fasteignin er, eigi einnig lög-
sögu í málum um persónulega skuld fasteignareigandans.122
116 P. Jenard: OJ 1979 C 59, bls. 28.
117 Sjá t.d. Stein Rognlien: Luganokonvensjonen, bls. 162.
118 Sjá mál C-341/91 Danvœrn gegn Ouerbeck [1995] ECR 1-2053.
119 Sjá mál 23/78 Meeth gegn Glacetal [1978] ECR 2133.
120 Alþt. 1995, A-deild, bls. 2563. Þar er tekið sem dæmi að hafi ítalskur maður dvalist um
nokkurt skeið í íbúð hér á landi sem hann telur sig einan eiga og Islendingur telur sig einnig eiganda
íbúðarinnar getur sá síðarnefndi höfðað mál hér á landi og krafist viðurkenningar á eignarrétti
sínum. í þessu máli gæti Islendingurinn einnig gert kröfu um endurgjald fyrir leigu í þann tíma sem
Italinn dvaldist í íbúðinni.
121 Sjá t.d. Lennart Pálsson: Bryssel- och Luganokonventionema, bls. 114.
122 P. Jenard og G. Möller: OJ 1990 C 189, bls. 74.
348