Tímarit lögfræðinga - 01.12.1999, Blaðsíða 72

Ef lög um beina málsókn veita heimild til að draga vátryggjanda eða vá-
tryggðan inn í málið hefur sami dómstóll þá einnig heimild gagnvart þeim, sbr.
3. mgr. 10. gr. Tilgangur þessarar reglu er að veita ábyrgðartryggjanda tækifæri
til þess að sakaukastefna vátryggingartaka eða vátryggðum þegar lög þess rrkis
sem beitt verður (lex causa) heimila slíkt. Þykir réttarfarsleg nauðsyn standa til
þess að kröfurnar verði til meðferðar við sama dómstól þannig að ekki falli
ósamrýmanlegir dómar í mismunandi samningsríkjum.140
3.4.2.3 Mál gegn vátryggingartaka
Meginreglan samkvæmt 1. mgr. 11. gr. er sú að vátryggjandi má einungis
höfða mál fyrir dómstólum í samningsríki þar sem varnaraðili á heimili, hvort
sem hann er vátryggingartaki, vátryggður eða annar rétthafi, sbr. þó 3. mgr. 10.
gr. Þessi regla svarar til 2. gr. Ef vátryggingartaki býr í þriðja ríki kemur til beit-
ingar 4. gr.141
Ákvæði 2. mgr. 11. gr. varðar gagnkröfu og svarar hún til 3. mgr. 6. gr. Segir
þar að ákvæði 4. kafla hafi ekki áhrif á rétt til að bera fram gagnkröfu fyrir þeim
dómstóli þar sem aðalkrafan er til meðferðar í samræmi við ákvæði kaflans.
Enda þótt ekki sé berurn orðum gert skilyrði um að kröfumar séu gagnkvæmar
er talið að svo verði einnig að vera í vátryggingarmálum.142
3.4.2.4 Varnarþingssamningar
í 12. gr. er regla sem takmarkar heimildina til þess að semja um varnarþing
í vátryggingarmálum. Reglan er sett til verndar vátryggingartaka og hefur það
að leiðarljósi að koma í veg fyrir að vátryggjandi geti í krafti sterkari samnings-
stöðu sinnar samið um aðrar vamarþingsreglur en leiða af Lúganósamningnum,
sér til hagsbóta en vátryggingartaka til óhagræðis.143 Um formkröfur samnings
um vamarþing gildir 17. gr. Lúganósamningsins.144 í einungis fimm tilvikum er
heimilt að víkja frá ákvæðum 3. kafla II. hluta með samningi.
í fyrsta lagi er samningur því aðeins gildur að hann sé gerður eftir að ágrein-
ingur er risinn, sbr. 1. tölul. 12. gr. Rökin fyrir þessari heimild eru þau að ekki
sé þörf fyrir sérstaka réttarfarslega réttarvernd eftir að ágreiningur er kominn
upp.145
í öðru lagi gildir sú regla samkvæmt 2. tölul. 12. gr. að samningur er því
aðeins gildur að hann veiti vátryggingartaka, vátryggðum eða öðrum rétthafa
heimild til málshöfðunar fyrir öðrum dómstólum en þeim sem nefndir em í 8,-
140 Peter Arnt Nielsen: International privat- og procesret, bls. 182.
141 Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 79.
142 Sjá t.d. Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 79; Jan Kroppholler: Euro-
páisches ZivilprozeBrecht, bls. 92.
143 Regla þessi kemur þó ekki í veg fyrir að mál verði lagt fyrir gerðardóm, enda falla slíkir dóm-
stólar utan gildissviðs Lúganósamningsins, sbr. 4. tölul. 2. mgr. 1. gr.
144 Peter Schlosser: OJ 1979 C 59, bls. 119; Allan Philip: EU-IP, bls. 89.
145 Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 183.
352