Tímarit lögfræðinga - 01.12.1999, Side 73

10. gr. Réttaráhrif slíks samnings um vamarþing eru því einungis þau að hann
veitir vátryggingartaka fleiri möguleika um vamarþing (prorogation), en sviptir
hann ekki þeim möguleika að nýta sér vamarþingsreglurnar í 3. kafla.146
í þriðja lagi er samningur því aðeins gildur að hann sé gerður milli vátrygg-
ingartaka og vátryggjanda sem báðir áttu heimili eða dvöldust að jafnaði í sama
samningsrtki þegar samningurinn var gerður og hann veitir dómstólum þess
ríkis dómsvald, jafnvel þótt tjónsatburðurinn kunni að verða erlendis, enda sé
slíkur samningur ekki andstæður lögum þess ríkis, sbr. 3. tölul. 12. gr.147
í fjórða lagi er samningur því aðeins gildur að hann sé gerður við vátrygg-
ingartaka sem ekki á heimili í samningsríki, nema um sé að ræða vátryggingu
sem lögboðin er eða hún varðar fasteign í samningsríki, sbr. 4. tölul. 12. gr.
Þessi regla var sett inn í Brusselsamninginn með tilliti til enskrar vátryggingar-
starfsemi sem hefur á hendi stóran hluta alþjóðlegrar vátryggingarstarfsemi,
m.a. sjó- og flugvátryggingar. Þar tíðkast að vátryggingarfélögin geri varnar-
þingssamninga við vátryggingartaka frá þriðja ríki þar sem kveðið er á um það
að enskir dómstólar hafi einir dómsvald í málum um ágreining vegna vátrygg-
ingarinnar. Þannig komast félögin hjá því að vera lögsótt við erlenda dómstóla.
Ef beita ætti 9. gr. og 1. ntgr. 10. gr. í þessum málum myndi afleiðingin verða
sú að vátryggingarfélögin ættu á hættu að verða lögsótt af vátryggingartaka á
vamarþingi sem honum væri hagstæðara vegna þess að vamarþingssamningur
myndi ekki halda samkvæmt almennu reglunni.148
Loks er vamarþingsregla í 5. tölul. 12. gr. sem kveður á um að gera megi
samning um vamarþing ef hann varðar vátryggingarsamning sem tekur til eins
eða fleiri áhættuflokka sem nefndir eru í 12. gr. A. Þessi regla er einnig sett með
tilliti til enskrar vátryggingarstarfsemi, en hér er ekki talin sama þörf á rétt-
arvernd og almennt gerist. Ástæðan er sú að hér er um fyrst og fremst um að
ræða stórfyrirtæki sem eru í hlutverki vátryggingartakans, einkum útgerðarfyr-
irtæki og flugfélög.149
3.4.3 Varnarþing í neytendamálum150
3.4.3.1 Gildissvið
14. kafla Lúganósamningsins eru reglumar um vamarþing í neytendamálum.
Samkvæmt 1. mgr. 13. gr. er það forsenda fyrir beitingu vamarþingsreglna í
neytendamálum að um sé að ræða samning sem maður (neytandi) gerir í til-
gangi sem telja verður að varði ekki atvinnu hans. Þótt ekki sé það tekið berum
146 Sjá t.d. mál 201/82 Gerling gegn Amministrazione del Tesoro dello Slato [1983] ECR 2503.
147 Karnovs Lovsamling: 2. bindi 1998, bls. 3544.
148 Sjá Peter Schlosser: OJ 1979 C 59, bls. 112 o.áfr.
149 Sjá Peter Schlosser: OJ 1979 C 59, bls. 112 o.áfr.
150 Upprunalega tók 4. kafli Brusselsamningsins einungis til lausafjárkaupa með afborgunarskil-
málum. Arið 1978 var gildissvið reglnanna víkkað svo að það næði einnig til ákveðinna neytenda-
samninga, þar sem löggjöf í samningsríkjunum hafði færst í átt til aukinnar réttarverndar neytenda.
Sjá Peter Schlosser: OJ 1979 C 59, bls. 117.
353