Tímarit lögfræðinga - 01.10.2002, Page 23

í þessu atriði er það því skoðun mín:
A meðan allir voru nafnlausir, voru engin sérstök vandamál uppi um
árekstur tjáningarfrelsis og friðhelgi einkalífs.
Eftir að nafni hins sýknaða var ljóstrað upp, og stefnda þar með auðkennd,
gat sú staðreynd ekki ein út af fyrir sig takmarkað tjáningarfrelsi áfrýjanda.
7. RÖKSTUÐNINGUR HÆSTARÉTTAR í EINSTÖKUM ATRIÐIUM
I forsendur réttarins vantar mjög veigamikil atriði:
A hverju byggðist afmörkun réttarins á tjáningarfrelsi áfrýjanda annarsvegar
og friðhelgi stefndu hinsvegar?
Hæstiréttur sagði:
Réttur stefndu til friðhelgi einkalífs og æruvemdar verður í þessu efni að ganga
framar rétti áfrýjanda til að viðhafa þessi ummæli um hana í almennri umræðu.27
í H 1999 857 hafði rétturinn sagt, að:
I málinu [væru] ekki í húfi neinir slíkir hagsmunir, sem réttlætt geti að gengið sé svo
harkalega á friðhelgi einkalífs eins og hér var gert ...
Af þessu má draga þá ályktun, að tjáningarfrelsinu kunni að verða beitt í svo
mikilvægum málum, að jafnvel viðkvæmustu hagsmunir friðhelgi einkalífs
kunni að verða að víkja. í málinu nr. 306/2001 hafði rétturinn tekið fram, að
ummæli áfrýjanda hefðu fallið í umræðu um mikilsverð málefni, sem ekki
vörðuðu eingöngu skjólstæðing hans, heldur og mikilsverða almannahagsmuni.
Þrátt fyrir þetta skýrir rétturinn ekki hvemig mat hans fór fram.
27 í niðurstöðu Hæstaréttar er vísað til þess, að eftirfarandi ummæli áfrýjandans hefðu falið í sér
ólögmæta meingerð gagnvart stefndu:
„Þetta voru auðvitað kringumstæður sem gátu falið í sér skýringu á því hvers vegna rangar sakir komu
ffam og gátu líka falið í sér eins konar réttlætingar stútkunnar gagnvart sjálffi sér fyrir því að koma
fram með þær ásakanir.
— viðurkennt í fræðum um rangar sakargiftir að þetta sé eitt af einkennum á þeim... blasti það auðvitað
við að viðurkenning ákærða á því að hafa misboðið dóttur sinni ... getur hafa orðið fóður hennar í
þessar ásakanir. Þetta getur hafa magnast upp af kringumstæðum málsins. Eftir að af stað er farið er
kannski engin leið til baka. Það kemur hvatning frá umhverfinu því auðvitað... allir sem nálægt málinu
koma fyllast samúð með henni og reyna að greiða fyrir henni og framburði hennar.... Málið þarf ekki
að vera svo einfalt að stúlkan sé einfaldlega blygðunarlaust að skrökva þessum sökum upp á föður sinn
... kann hún að hafa fengið fóður í ásakanir sínar í því sem hann hafði áður viðurkennt. Hún fann að
hann var sakbitinn ... Svo koma þessar hvatningar allar saman og það verður erfitt að bakka... það sem
hún eykur í frásagnir sínar kunni að þróast þannig að hún sé meira og minna farin að trúa því sjálf.
Allt mun þetta vera þekkt úr þessum fræðum“.
217