Tímarit lögfræðinga - 01.10.2002, Side 50

8.2.1 Aðallisti og vaxtarlisti
Samkvæmt reglum KÍ er unnt að sækja unt tvennskonar skráningu á
hlutabréfum. Annars vegar á svokallaðan aðallista, sbr. 9. gr. reglnanna, og hins
vegar á vaxtarlista, sbr. 10. gr. reglnanna. Markmiðið með þessari tvískiptingu
er að á aðallista séu skráð eldri fyrirtæki sem hafa meira markaðsvirði og
dreifðara eignarhald, en á vaxtarlista nýrri fyrirtæki sem eru minni og með
takmarkaðri dreifingu hlutafjár. Skilyrði fyrir skráningu á aðallista eru strangari
en ákvæði reglugerðar nr. 434/1999 gera ráð fyrir. Sérstöku skilyrðin sem sett
eru fyrir skráningu á mismunandi lista lúta að stærð hlutabréfaflokksins sem
sótt er um skráningu á, dreifingu hlutafjár í flokknum og aldur félags.
Ef borin eru saman skilyrðin fyrir þessa tvo lista þá þarf áætlað markaðs-
virði hlutabréfaflokks á aðallista að vera að lágmarki 600 milljónir króna en 80
milljónir á vaxtarlista. í báðum tilvikum þarf dreifing eignarhalds og atkvæðis-
réttar á a.m.k. 25% hluta að vera á hendi þeirra sem nefndir eru almennir fjár-
festar skv. reglunum. í tilviki aðallista þarf eignarhaldið á þessum 25% að
dreifast á a.m.k. 300 hluthafa en slíkrar dreifingar er ekki krafist á hlutum sem
skráðir eru á vaxtarlista. í báðum tilvikum er stjóm kauphallarinnar heimilt að
veita undanþágu frá ákvæðum um dreifingu. Undanþágur frá dreifingarskil-
yrðinu voru til dæmis veittar þegar hlutabréf í Landsbanka Islands hf. og Bún-
aðarbanka íslands hf. voru tekin til skráningar á aðallista, en við skráninguna
vora um 15% af eignarhaldi félaganna í höndum almennra fjárfesta. Við mat á
undanþágunum hefur væntanlega verið haft í huga að eignarhald ríkisins á því
sem eftir stæði myndi ekki hafa áhrif á markaðshæfi hlutabréfanna og einnig að
fyrir lá yfirlýsing frá ríkinu um að stefnt væri að frekari dreifingu eignarhalds.
Hugtakið almennir fjárfestar er samkvæmt reglunum skilgreint sem aðrir
aðilar en stjórn, lykilstjórnendur og einstakir hluthafar sem eiga 10% eða
meira, sem og aðilar fjárhagslega tengdir þeim, svo sem makar, sambýlingar
og ólögráða börn, svo og móður- eða dótturfélög.
Um dreifingarskilyrði er að endingu rétt að nefna að dreifingin verður að ná
til hvers flokks um sig. Ef í félaginu eru flokkar með sérstökum réttindum í eigu
fárra aðila myndu almennt ekki vera talin skilyrði fyrir skráningu slíks flokks.
Aldursskilyrðið lýtur að því, bæði í tilviki aðallista og vaxtarlista, að leggja
fram endurskoðaða ársreikninga fyrir síðustu þrjú ár. Þegar sótt er um skráningu
á vaxtarlista er hins vegar heimilt að sækja um undanþágu frá þessu skilyrði.
Verðbréfaþing íslands hf. hefur veitt undanþágu frá þessu skilyrði t.d. í tilviki
MP BIO hf., sem er hlutafélag sem hefur að markmiði að fjárfesta í erfða-,
lífefna- og líftæknifyrirtækjum, en félagið hafði ekki starfað nema í u.þ.b. eitt
ár er það fékk skráningu á vaxtarlista. Undanþágan í því tilviki hefur líklega
helgast af því að áhugavert hefur þótt fyrir starfsemi kauphallarinnar að fá meiri
fjölbreytni í fjárfestingarmöguleika og að starfsemi MP BIO hf. væri mjög
gagnsæ fyrir fjárfesta. Ef um væri að ræða félag sem væri að hefja rekstur, og
byggði á framleiðslu og sölu tiltekinnar vöru, er ljóst að lægju ekki fyrir árs-
reikningar fyrir tiltekið tímabil kynni að verða mjög erfitt fyrir fjárfesta að átta
244