Búnaðarrit - 01.01.1893, Qupperneq 80

76
i eitt sambandsíjelag, sem hefðu sameiginlega erindsreka
erlendis, svo sem í Danmörku, á Englandi og máske
víðar. Þau ha.fi samtök um alla vöruvöndun; þau lxafi
sameiginlega umboðsmenn til þess að selja og kaupa;
þau taki í sameiningu skip á leigu til flutninga að og
frá landinu. Þótt ekki væri nema hálf verzlun lands-
ins í þeirra höndum, ættu þau að geta haft stöðugar
skipaferðir til landsins og meðfram ströndum þess, með
litlu færri viðkomustöðum bæði hjer og erlendis, en gufu-
skip þau, sem að undanförnu hafa verið styrkt af lands-
fje. Þá er tækifæri til að sýna, hve verzlun landsins
getur sjer að meinalausu greitt fyrir samgöngunum við
önnur lönd, ef hún er í þeirra liöndum, sem liafa sam-
tök, og vilja landinu vel meir en í orði kveðnu.
8. Löggjöf og landsstjórn þarf að styðja kaupfje-
lögin og vera þeim samtaka. Fyrst og fremst þarf að
semja lög, er afmarki kaupfjelögunum skyldur og tryggi
þeim rjettindi. Þess konar er algengt urn frjáls fjelög
í Ameríku. í Danmörku voru sett lög um kaupfjelög
fyrir 20 árum. Að vísu liafa eigi fjelögin þar stór
hlunnindi af þeim lögum. En þó hefði t. d. Kaupfjelag
Þiugeyinga mátt þakka fyrir, að hafa önnur slík að
styðjast við. Svo væri og ekkert því til fyrirstöðu, að
lög fyrir íslenzk kaupfjelög væri miklu viðtækari.
í öðru lagi ætti þing og stjórn að greiða fyrir
kaupfjelögunum á annan hátt og gætu það með ýmsu
móti. Það er vissulega á valdi þings og þjóðar, að úti-
loka „selstöðuverzlunina“ smátt og smátt með því að
efla og styrkja kaupfjelagsskapinn. Væri það eins þarf-
legt og lög um búsetu fastakaupmanna og ætti ekki að
þurfa að stranda á lagasynjunarskerinu.
Það yrði oflangt upp að telja öll nauðsynleg skil-
yrði fyrir kaupíjelögin og læt jeg því hjer staðar numið.