Búnaðarrit - 01.08.1916, Blaðsíða 82

240
BÚNAÐARRIT
smjörverðið, en hinir selja kaupmönnunum smjörið sitt
með fárra aura eða jafnvel engum hagnaði, af því að
kaupmenn hafa tökin á þeim. Þetta er þröngsýni, sem
þarf að Utrýma.
Vér getum tekið annað dæmi frá sláturhúsunum.
Haustið 1914 fengu kaupmennirnir talsvert af fé fyrir
sama verð og sláturhUsið þá gaf upp. En seinna um
veturinn fengu félagsmenn sláturhUssins uppbót fyrir
sitt kjöt, af því að kjötið seldist vel, en hinir, sem seldu
kaupmönnum, ekki. Þetta skyidi maður ætla að hefði
orðið bændunum kenning í framtíðinni um að láta siátur-
hUsið hafa alt sitt fé. En hvernig fór? Haustið 1915
fengu kaupmenn nóg af fó fyrir sama verð og slátur-
hUsið. En hitt vita bændurnir ósköp vel, að undir eins
og kaupmenn geta gert sláturhUsinu ómögulegt að starfa,
fellur kjötverðið, af því að þá eru það kaupmermirnir,
sem setja verðið á kjötið, en ekki bændurnir. Þannig
mætti nefna fleiri dæmi upp á það, að bændurnir eru
■of ósjálfstæðir.
Vér skulum t. d. taka Danmörk, sem er viðurkend
af öðrum þjóðum sem eitt af beztu landbUnaðarlöndunum
og aðrar þjóðir senda syni sína til að læra bUskap af.
Ear dettur engum manni í hug að selja svínin sín kaup-
mönnum, heldur sláturhUsunum. Þar strokkar víst ekki
ein einasta hUsmóðir heima 'njá sér, heldur er alt sent
til mjólkurbUanna. Þar hafa bændurnir myndað eggja-
sölufélag, sem heflr gert eggin að verzlunarvöru, er gefur
margar miljónir króna á ári. Fyrir 4—5 árum var sement
komið í svo hátt verð, að bændunum blöskraði það.
Bara af því að sementsverksmiðjurnar höfðu gert sam-
tök um verðið. Þá tók kaupfélagið danska sig til og
stofnaði verksmiðju fyrir meira en 1 miljón króna. Af-
leiðingin af því varð sU, að sement lækkaði Ur kr. 7,50
niðUr í kr. 3,70 tunnan, alt í þeim tilgangi, að eyði-
leggja verksmiðjuna fyrir félaginu. En félagsnrennirnir
sáu sinn hag í því, að kaupa af félagsverksmiðjunni, af