Dvöl - 01.07.1940, Síða 20

178
D VÖL
mig eftir messu í Garði. Það kostaði þig
minnst ómak. Þú last nokkrar ritningar-
greinar úr handbókinni og baðst stutta
bæn fyrir minni vesölu sálu. Þannig hlaut
ég hvíld í skauti móður jarðar. En alþingis-
maðurinn frá Grund fór í jörðina með
þrettán ræður og langa lest af erfiljóðum.
Hann var þó aðeins af konu fæddur eins
og ég. Þarna var nú glöggur munur gerður
á okkur tveimur i dauðanum, þrátt fyrir
fullyrðingar þínar og annarra, um að í
þeim áfanga væru allir jafnir gerðir. Við
jarðarför alþingismannsins sat allur söfn-
urinn með hátíðlega sorgargrímu á and-
litinu, en við mína nennti enginn af þeim
fáu, sem viðstaddir voru, að hræsna þann-
ig. Konan mín grét þó meira og falslaus-
ar yfir mínum moldum en ekkja alþing-
ismannsins við hans greftrun, enda var
ég ekki líftryggður fyrir 15 þúsund krónur.
Drenganginn grét líka af sárri sorg. Hann
vissi ekki annað en að ég væri hans hold-
legi faðir, blessaður stúfurinn. En sleppum
því. Ættfræði kirkjubókanna er sérstakt
mál, sem engin ástæða er til að rekja núna.
En hinu get ég aldrei gleymt. Þetta með
handbókina og blaðið, sem týndist við
jarðarförina mína.“
Séra Jón þaut upp í rúminu og athugaði
vandlega andlit gestsins.
„Ert þú Jón í Koti?“ hrópaði hann.
„Já, ég er Jón í Koti, Jón frá Koti.“
Röddin var nístandi og hrygluhás, þegar
gesturinn nefndi nafn sitt.
„Þú þekktir mig þá strax og ég nefndi
handbókina og blaðið. Þá þarf ég heldur
ekki að vera í vafa um þann atburð
lengur. Og nú skal ég rifja hann upp, okk-
ur báðum til gamans. Við höfum svo gott
næði í nótt.“
Séra Jón var farinn að skjálfa af angist
og óhug, ölvíman rann af honum, en að
sama skapi náði óhugnaðurinn, sem návist
gestsins fylgdi, fastari tökum á honum.
Hann lét fallast niður á koddann og þrýsti
sér þéttar upp að veggnum.
„Já, handbók er alltaf handbók," hélt
Jón í Koti áfram, „og það má fullvel nota
hana, ef ekki vantar blað í hana. En þú,
heiðursklerkurinn, átt tvær handbækur,
aðra spari, sem þú notar við meiri háttar
tækifæri, en hin er hversdagsbók, sem þú
notar, þegar minna skal við haft, eins og
hversdagsbrækurnar. Þegar Jón í Koti var
moldaður, geymdir þú þá gylltu i sniðun-
um heima í skúffu, en notaðir garminn,
sem þú keyptir á uppboðinu eftir séra
Bjarna. En það vildi svo illa til, að á leið-
inni út í kirkjuna, fauk eitt blaðið úr bók-
inni og tapaðist. Þegar þú last svo yfir
Jóni í Koti, vantaði lesmálið af einu blað-
inu í klausuna. Þú fylltir í eyðuna eftir
beztu getu. En þetta var hvorki fugl né
fiskur, hvorki handbókarleksía né líkræða.
Þetta hefðir þú aldrei boðið alþingismann-
inum frá Grund eða betri bændum í sveit-
inni. Þetta atvik gat ég aldrei fyrirgefið
þér.“
Séra Jón ætlaði að rétta fram höndina,
en mátti sig hvergi hræra.
„Það væri annars nógu gaman að fá að
sjá handbókina, sem þú hafðir með þér,
þegar þú þjónustaðir gömlu frúna í
Hvammi. Líklega vanta ekki blöð í hana,“
sagði gesturinn glottandi.
Handbókin lá á borðinu.
Komumaður leit á hana. „Nei, allt í
lagi, engin hversdagshandbók, glæsileg
sparibók. En veiztu hvað varð af handbók-
arblaðinu, sem týndist?“
Séra Jón hristi höfuðið.
„Blaðið fauk, skal ég segja þér, ofan í
gröf Jóns í Koti, ofan í gröfina mína. Og
hér hefi ég það.“
Gesturinn dró upp úr buxnavasanum
lúið blað og moldugt, og hélt því fyrir
framan andlit prests. Presturinn lyfti hönd
til að grípa blaðið.
Komumaður hló storkandi. „Nei, nei. Ég
ætla ekki að láta þig fá blaðið. Ég ætla
að eiga það til minningar um frammistöðu
séra Jóns Ólafssonar við vissa jarðarför.
Það á að vera mér sönnunargagn, það á
að vitna á móti þér; sanna, að þú metur
mennina ekki jafnt í dauða frekar en
lífi.“